чарнале́ссе, ‑я, н.
Лісцевы лес. Хвойнік паступова перайшоў у чарналессе. Сачанка. Узімку мялі мяцеліцы, і змрочнае чарналессе шумела панура і злосна. Ус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадары́ць, ‑дару, ‑дорыш, ‑дорыць; зак., каго-што і чаго.
1. Падарыць паступова ўсё, многае.
2. Падарыць ізноў тое, што было падорана. Перадарыць падарунак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
танчэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Разм. Станавіцца тонкім або больш тонкім. Паступова вяроўка танчэла і заканчвалася тоненькім пяньковым хвосцікам з дзесяткамі вузельчыкаў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Спакваля́, спаквала́ ‘паступова, патроху, марудна, павольна’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Бяльк., Сцяшк.), спокволя часок приду ‘пачакаўшы’ (Нас.), споквала́, споклава́ ‘тс’ (ТС), спахваля́ ‘паволі, паступова’ (Касп.); з іншай прыстаўкай: спракваля́ (калінк., З нар. сл.), спраквала́ (рагач., Сл. ПЗБ), спракво́м (Жд. 1). Рус. дыял. спрохвала́ ‘тс’ з вядомай зменай кв > хв. Шуба (Прыслоўе, 127) мяркуе, што гэта прыслоўе ўзыходзіць да кораня квол‑ (гл. кволы, кволіць), канкрэтна — да назоўніка пакво́л (пакво́ль), існаванне якога пацвярджаецца прыслоўямі пакво́льна ‘вольна’ (Кос.), укр. пакво́лом ‘павольна, марудна’. Хутчэй, гэта дзеепрыслоўе ад пакво́лець ‘рабіцца вальней’, скво́лець ‘аслабець’, пакво́ліць ‘пачакаць’ (Нас.). Гл. пакваля.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уладкава́цца сов., разг.
1. прийти́ в поря́док, упоря́дочиться;
усё паступо́ва ўладкава́лася — всё постепе́нно пришло́ в поря́док (упоря́дочилось);
2. (на работу) устро́иться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пагля́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Разм. Тое, што і погляд. Пагляд бацькі паступова мякчэў. Кулакоўскі. У .. [Кораня] прыемны адкрыты твар, шчыры пагляд, лагодны голас. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. чаго і што. Сабраць за некалькі прыёмаў у нейкай колькасці.
Н. вядро ягад.
2. каго. Запрасіць сабрацца ў адно месца для арганізацыі чаго-н.
Н. народу.
3. чаго. Паступова збіраючы або адкладваючы, назапасіць значную колькасць чаго-н.
Н. грошай на кватэру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пама́лу прысл
1. (не спяшаючыся, марудна) lángsam;
2. (паступова, не адразу) allmählich;
3. (асцярожна) vórsichtig;
пама́лу! Vórsicht!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
fade in
v. (у ра́дыё, кіно́, тэлеба́чаньні) паступо́ва павялі́чваць сі́лу гу́ку або́ выра́знасьць выя́вы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пака́ты, ‑ая, ‑ае.
Які паступова паніжаецца; з нахілам. Пакаты дах. □ Стукнуўшы дзверцамі, Сцяпан адпусціў тормаз, і машына сама пакацілася да варот: двор быў пакаты. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)