Сто́лап (сто́лоп) ‘асталоп’ (латг., Карскі, 1, 257). Карскі (там жа) выводзіць з *stъlp‑ (гл. стоўп) з другім поўнагалоссем. Параўн. стало́п ‘слуп’ (латг., Сл. ПЗБ), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Fortes fortuna adjuvat (Terentius)
Храбрым лес дапамагае.
Храбрым судьба помогает.
бел. Думка п’е ваду, а адвага — мёд. Бог не без міласці, казак не без долі. Бог шэльму меціць.
рус. Где отвага, там и счастье. Смелому Бог помогает. Смелость города берёт. На смелого собака лает, а трусливого рвёт.
фр. A cœur vaillant rien d’impossible (Нет ничего невозможного для храброго сердца).
англ. Fortune helps the brave (Судьба помогает смелым).
нем. Dem Mutigen hilft Gott (Храброму помогает Бог).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
◎ Пахадзя́ка ’старац, бадзяга’ (Касп.), ’пасялуха’ (шум., Сл. ПЗБ), смарг. пахадыка ’тс’, паст. ’жабрак’ (там жа). Да пахаджаць < хадзіць (гл.). Аб суф. -яка гл. Сцяцко, Афікс. наз.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мышалоз ’вярба размарыналістая, Salix rosmarinofolia L.’ (гродз., Кіс.). Да мыш і лази (гл.). Названа паводле невялікага росту вярбы (параўн. маг. ніцая лаза, мін. ніцалаза (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мя́ндры ’рагоз шырокалісты, Typha latifolia L.’ (Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. mėndrė, nendrė ’чарот’ (Грынавяцкене, там жа, 3, 101 і Liet. term., 183), лат. maldri ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мікі́ш, мікішы́ ’мускулы’ (карэліц., Весці, 4, 1969). Паводле месца націску слова набліжаецца да літ. minkìšas ’мякіш’, а таксама да miñkštis, minkštìmas/minkštimà ’тс’ (там жа, 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варжа ’драўляны садок для захавання жывой рыбы’. Запазычанне з літ. várža ’верша; плецены або драўляны садок’. Гл. Лаўманэ, Лекс. балтызмы, 17 (там і геаграфія бел. слова).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перагі́ ’паездка гасцей маладой да маладога, пярэзвы’ (ганц., Сл. ПЗБ), беласт. піро́гі ’частаванне праз тыдзень пасля вяселля’ (там жа). Да піро́г (гл.). Параўн. польск. pierogi ’варэнікі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пласко́нка ’хустка’, ’цёплая хустка’ (смарг., івян., ДАБМ, камент., 944–945; Сцяшк. Сл.). Да таскані ’каноплі’ (гл.) > ’хустка з канаплянага палатна’. Параўн. канаплянка ’тс’ (ДАБМ, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Правэ́йдацца ’правалаквацца’ (Скарбы). Гл. ведацца ’сноўдацца, хадзіць без справы’ (там жа), няяснага паходжання; магчыма, ад польск. wajda ’цыганскі кіраўнік’ (з венг. wajda < wojewoda, гл. Брукнер, 599).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)