wspólny

wspóln|y

агульны; супольны;

~a uprawa roli — супольная апрацоўка зямлі;

~e użytkowanie — супольнае карыстанне;

wspólny interes — агульная справа;

~y mianownik мат. агульны дзельнік

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

транспазі́цыя

(лац. transpositio = перастаноўка)

1) перанясенне чаго-н. (ідэі, вобраза, тэрміналогіі і інш.) з аднаго жанру ў іншы, з адной навукі ў іншую, адпаведна змяняючы, прыстасоўваючы;

2) мат. перастаноўка пэўнай сукупнасці элементаў, пры якой мяняюцца месцамі толькі два элементы;

3) перанясенне музычнага твора з адной танальнасці ў другую.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

характары́стыка

(гр. charakteristikos = які адрозніваецца)

1) апісанне, вызначэнне істотных, адметных рыс, асаблівасцей каго-н. або чаго-н.;

2) апісанне характару, учынкаў якога-н. персанажа ў мастацкім творы;

3) пісьмовы водзыў, заключэнне аб працоўнай і грамадскай дзейнасці асобы;

4) мат. цэлая частка дзесятковага лагарыфма;

5) графічны паказчык чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

эксцэнтры́чны

(фр. excentrique < с.-лац. excentricus, ад лац. ex = з, па-за + centrum = цэнтр)

1) заснаваны на рэзкіх гукавых або зрокавых кантрастах, незвычайных, смешных прыёмах (напр. э. трук);

2) незвычайны, дзіўны, вельмі своеасаблівы (напр. э. учынак);

3) мат. які не мае агульнага цэнтра, адхіляецца ад яго (проціл. канцэнтрычны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Трабу́х (трябу́х) груб. ’жывот’ (Юрч. Сін.), трэбу́х ’вантробы, шлунне’ (Растарг.), трабушы́сты ’трыбухаты’ (Мат. Гом.), трабу́шша ’вантробы’ (Мат. Гом.). Да трыбух, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трубня́ ‘парахно (для абкурвання пчол)’ (Мат. Гом.). Слова няяснага паходжання (недакладнае прачытанне рукапіснага запісу *трухня?). Гл. таксама трухля ‘тс’ (Мат. Гом.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пяву́н1 ’спявак, аматар спеваў’ (ТСБМ, Бяльк., Гарэц.; светлаг., б.-каш., Мат. Гом.), пяву́ння ’спявачка, аматарка спеваў’ (Бяльк.; жытк., Мат. Гом.), сюды ж пяву́ха ’тс’ (ветк., добр., Мат. Гом.). Аддзеяслоўныя назоўнікі з рэдкай суфіксацыяй ад асновы *pěv‑, параўн. спевы, спяваць (гл.), серб.-харв. пе̏вати, pjȅvati і пад.

Пяву́н2 ’певень’: хадзілі куры з певунамі (Колас, Сержп., ДАБМ; петрык., Мат. Гом.), сюды ж пявуне́ц ’дрозд’ (рэч., Мат. Гом.). Лакальнае ўтварэнне (гл. ДАБМ, к. 294) на мяжы пяту́х і пе́вень (гл.). Гл. папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нядба́йла ’гультай, бестурботны чалавек’ (Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), нядба́йлік ’тс’ (Янк. 1, ТС), нядбайнік ’тс’ (лунін., Шатал.; Мат. Гом.), нядба́йліца ’тс’ (Сцяшк.), нядба́ліца ’тс’ (бялын., Янк. Мат.; Гарэц., Сл. ПЗБ), нядба́йніца (лунін., Шатал., Мат. Гом.), нядба́йліска ’тс’ (Сцяц.). Да дбаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ко́пчык1 ’хвасцец’ (Мат. Гом.). Да капец (гл.).

Ко́пчык2 ’пограб’ (Мат. Гом.). Да капец (гл.).

Ко́пчык3 ’яечня’ (Мат. Гом.). З ілюстрацыі (там жа, 242): «Есць яечня разбалтана, а есць копчык» відаць, што гаворка ідзе аб яечні, якая мае форму невялікага капца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паддзёўка ’мужчынская верхняя вопратка’ (ТСБМ, Бяльк. 3), ’кароткая верхняя цёплая вопратка’ (Янк.), верхняе святочнае адзенне’ (Малчанава, Мат. культ.), ’верхняя жаночая вопратка’ (Інстр. II), паддзе́ўка ’паддзёўка’ (Мат. Гом.), паддзе́ўка, паддзе́жка ’спадніца (сподняя)’ (Мат. Гом.). Рус. поддёвка ’тс’. Суфіксальны дэрыват ад паддзяваць (гл. адзёжа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)