сорт, ‑у, М сорце, м.
1. Тое, што і гатунак. Мука першага сорту.
2. Разнавіднасць якой‑н. культурнай расліны, якая адрозніваецца ад іншых раслін гэтага ж віду якімі‑н. каштоўнымі ў гаспадарчых адносінах уласцівасцямі. Высокаўраджайныя сарты пшаніцы.
3. Разм. Від, род каго‑, чаго‑н. У Мінску дактары добрыя. Першага сорту спецыялісты. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Баранец ’расліна дзераза, Lycopodium selago L.’ (Кіс.). Рус. бара́не́ц, укр. баране́ць ’Lycopodium complanatum’ («вовча лапа»). Ад бара́н ’баран’. Лісце гэтай расліны пакрытае нібы авечым руном, шэрсцю. Ад баранец, магчыма, утварылася назва бронец (бране́ц), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Квяці́сты 1 ’з вялікай колькасцю кветак, пакрыты кветкамі’ (ТСБМ), ’калі кветка расліны складаецца з кветкавых лісткоў’ (КЭС, лаг.). Гл. квет.
Квяці́сты 2 ’з узорам у кветкі; яркі, каляровы’ (ТСБМ, КЭС, лаг.). Гл. квяцісты 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аі́дыум
(лац. oidium, ад гр. oidion = яечка)
грыбная хвароба вінаграду, якая характарызуецца ўтварэннем на ўсіх надземных органах расліны шаравата-белага налёту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
га́лы
(лац. galla = чарнільны арэшак)
паталагічныя новаўтварэнні на органах раслін, якія ўзнікаюць у выніку пашкоджання расліны бактэрыямі, грыбамі, насякомымі, кляшчамі, чарвякамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інсектыцы́ды
(ад лац. insectum = насякомае + -цыды)
1) хімічныя рэчывы для знішчэння шкодных насякомых;
2) расліны, якія маюць атрутныя для насякомых рэчывы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
селагіне́ла
(н.-лац. selaginella, ад лац. selago = назва расліны)
травяністая расліна класа плывунападобных з чатырохрадна размешчаным лісцем, пашыраная пераважна ў тропіках.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трапафі́ты
(ад гр. tropos = паварот + -фіты)
расліны, якія прыстасаваліся да жыцця ў абласцях з рэгулярнай штогадовай зменай вільготнага і сухога перыядаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрмафі́лы
(ад тэрма- + -філ)
арганізмы, якія нармальна развіваюцца пры высокай тэмпературы, напр. некаторыя рыбы, бактэрыі, папаратнікавыя і кветкавыя расліны (параўн. крыяфілы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Зе́брыкі ’расліна братаўка дуброўная (брат-сястра), Melampyrum nemorosum L.?’ (ельск., Жыв. сл.). Параўн. рус. дан. зе́брик ’шчарбіна’. Паколькі ў кветак зебрыка адзначаюцца зубцы, якія таксама бываюць факультатыўна ў асновы лісткоў, відаць, бел. назва расліны звязана з рус. зебрик ’шчарбіна’, якое, відаць, суадносіцца з зебры ’жабры’, ’сківіцы’ паводле формы, вядомых у тых жа гаворках (параўн. і бел. зябры); гл. жабры. Назва зубца з памяншальным суфіксам ‑ик > ‑ык, а назва расліны па мн. л., магчыма, у сувязі з парнай назвай брат з сястрою, Иван да Марья і г. д. Трубачоў, Дополн., 2, 91. Гл. зябер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)