pierwiastek

м.

1. элемент; рыса;

2. хім. элемент;

pierwiastek śladowy — мікраэлемент;

3. мат., грам. корань;

pierwiastek kwadratowy (sześcienny) — корань квадратны (кубічны);

pierwiastek równania — корань ураўнення

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пачы́нак

1. Новае поле на месцы ляда (Слаўг.). Тое ж пачы́н (Слаўг.).

2. Першая сяліба; выселак, маленькая вёсачка; новасялібнае месца (Нас. АУ). Тое ж пачы́н (Слаўг.).

□ в. Замошша Пачынак Віц. (Рам. Мат.), г. Пачы́нак Смален. вобл.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

усо́х

1. Рэчышча высахлай ракі (Сразн. Мат., III, 1270).

2. Засохлы на корані лес; смалакурнае месца (Слаўг.).

□ в. Усохі Слаўг., в. Усох Папоўскай вол. Гом. пав. (1886), ур. Усоха (балота, лес) каля в. Пасека Ст.-дар.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

пряма́я

1. мат. прама́я, -мо́й ж.;

провести́ пряму́ю праве́сці праму́ю;

2. в др. знач. прама́я, -мо́й ж.; (без изгибов — ещё) про́сты;

расстоя́ние по прямой адле́гласць па прамо́й;

3. грам. про́сты;

пряма́я речь про́стая мо́ва.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вяршы́на ’верх чаго-небудзь’ (рагач., Мат. Гом.); ’верхняя частка дрэва’ (Шат.); ’смятана’ (Бяльк., ветк., Мат. Гом.). Вытворнае з суф. ‑іна (< ina) ад верх (гл.) < vьrx‑ъ. Сюды ж вяршы́нка ’вяршкі, смятана’ (докш., Янк. Мат.; КЭС, лаг.; смарг., Сцяшк., Жд., 1) і вяршы́нкі (полац., Нар. сл.), вяршы́ны ’тс’ (Касп.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Клыка́ць ’глытаць, выпіваць, есці’ (Нас., З нар. сл., Мат. Гом., ТС). Магчыма, кантамінацыя клюкаць 2 (гл.) і глытаць (гл.).

Клы́каць ’блытаць’ (Мат. Гом.). Гл. клычыць 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пурэ́й ’пырнік’ (петрык., Мат. Гом.), пурай ’тс’ (брагі»., Мат. Гом.). Фанетычныя і акцэнтуацыйныя варыянты з дыялектнай зменай ы > у пасля губных да нырай ’тс’ (гл. пырнік/).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перы́яд

(гр. periodos = абход, пэўнае кола часу)

1) адрэзак часу, які ахоплівае пэўны закончаны працэс (напр. п. росквіту);

2) этап грамадскага развіцця (напр. гістарычны п.);

3) адрэзак часу, на працягу якога завяршаецца які-н. паўторны працэс (напр. п. абарачэння Зямлі вакол Сонца);

4) мат. група лічбаў, якія нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці;

5) лінгв. складаны сказ з дзвюма інтанацыйна процілеглымі часткамі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

адніма́нне ср.

1. (каго, чаго ад каго, чаго) отня́тие, отъём м.;

2. (чаго ад чаго) мат. вычита́ние (чего из чего);

3. (чаго) отня́тие, поглоще́ние;

4. (чаго) отня́тие, ампута́ция ж.;

1-4 см. адніма́ць 1-3, 5

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скараці́цца сов.

1. в разн. знач. сократи́ться;

адле́гласць ~лася — расстоя́ние сократи́лось;

тэ́рмін рабо́т ~ці́ўся — срок рабо́т сократи́лся;

дроб мо́жа с. — мат. дробь мо́жет сократи́ться;

мы́шца ~ці́лася — мы́шца сократи́лась;

2. (сузиться, ограничиться) сверну́ться;

вытво́рчасць ~ці́лася — произво́дство сверну́лось

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)