Verbum

анлайнавы слоўнік

Па́ства ’пасьба’ (ТСБМ, Грыг.; Нік. Очерки; рас., докш., Сл. ПЗБ), ’выпас кароў’, ’плата пастуху’ (Мат. Гом.), ’паша’ (в.-дзв., Шатал.). Укр. па́ства ’пасьба’, рус. пск., цвяр., паства́ ’пара года, калі можна пасвіць скаціну’, ст.-рус. паства ’чарада’, ’паша’, польск., ст.-польск. pastwa ’паша, корм’, ’пасьба’, н.-, в.-луж. pastwa ’выган, луг’, чэш. pastva ’пасьба скаціны’, славац. pastva ’тс’, ’паша’, славен. pȃstva ’выган’, серб.-харв. устар. паства, макед. паства, балг. паство. Прасл. pastva, утворанае ад дзеяслова pasti > па́сці (гл.) пры дапамозе суфікса ‑tva (Брукнер, 398), як modlitva. Сюды ж па́ства ’парафіяне, веруючыя якой-н. царквы’ (ТСБМ), якое праз ц.-слав. са ст.-слав. паства ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Перавя́ць, смал. перевя́ть ’парваць, перацерці (пра вяроўку, ліну)’ (Этимология–1981, 72). Да пера- (гл.) і вять ’рваць, церці’, якое да прасл. *vęti < і.-е. u̯en‑ ’біць, раніць’, гоц. wunds ’раніць’, англ. wen (< прагерм. *wanja), кімр. ym‑wan ’біцца, змагацца’, карнуэлск. gwane ’праколванне’, англ.-сакс. Wenn ’пухліна’, ’гуз ад удару’ і інш. < і.-е. *u̯a‑/*u̯o‑/*u̯ə‑, параўн. лат. vâts ’рана’, літ. votìs ’адкрытая скула, нарыў’. З гэтым дзеясловам са значэннем ’рваць, церці’, рус. валаг. вя́ха ’куча, бярэмя, ноша’, а таксама ’ўдар, аплявуха, грымак, кухталь’ (семантыка ’біць’) звязваецца бел. полац. вяхотка ₂ (гл.) ’чарада, куча’, якое ў ЭСБМ (2, 336) падаецца з паметай “няясна” (Гарачава, Этимология–1981, 72–74).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

train

[treɪn]

1) цягні́к -а́ m.

2) або́з -у m.

3) шлейф -а m. (суке́нкі)

4) хвост хваста́ m.

the train of a comet — хвост камэ́ты

5) сьвіта f., картэ́ж -у m.

6) Figur. чарада́ f.

a train of misfortune — чарада́ няўда́чаў

v.t.

1) трэнава́ць, дрэсава́ць; прывуча́ць

to train a dog — трэнава́ць саба́ку

2) вучы́ць (спэцыя́льнасьці)

3) аб’яжджа́ць; дрэсава́ць

to train a horse — аб’яжджа́ць каня́

4) навуча́ць, рыхтава́ць

to train personnel — рыхтава́ць ка́дры

v.i.

практыкава́цца, трэнава́цца

•

- in train

- train one’s voice

- train a gun

- train a telescope

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

flock

[flɑ:k]

1) чарада́ (пту́шак, аве́чак, ко́заў)

a flock of geese — чарада́ гусе́й

flocks and herds — аве́чкі й рага́тая жывёла

2) гру́па, гурт, нато́ўп

to come in flocks — прыхо́дзіць гу́ртам, нато́ўпам, гру́памі

3) парафія́не аднае́ царквы́, па́ства f.

v.i.

зьбіра́цца; зьбіва́цца (у ку́чу), то́ўпіцца

The children flocked around the Christmas tree — Дзе́ці то́ўпіліся вако́л ялі́нкі

[flɑ:k]

1) касмы́к -а́ m., касмычо́к -ка́ m., dim. (во́ўны, баво́ўны); пучо́к -ка́ m.; па́сма f. (валасо́ў)

2) па́часкі pl. only, па́часьсе (лёну, во́ўны, баво́ўны)

v.t.

набіва́ць, напі́хваць па́часкамі (матра́с, паду́шку)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

папа́свацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Карміць коней у дарозе ў час адпачынку; рабіць папаску. Выберам які-небудзь лясок па дарозе і спынімся папасвацца. Чорны.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пасвіцца дзе‑н. час ад часу. Метраў на дзвесце хвасты ў канюшыне аб’едзены: відаць, не раз гэтыя кароўкі тут папасваліся. Лобан.

3. перан. Разм. Мець пажыву, карысць. [Ціток:] — Чужыя [людзі] каля мяне папасваюцца, а свой чалавек, мой божа, з голаду памірае. Лобан.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. Тое, што і пасвіцца. На лугавінв папасвалася чарада калгасных кароў. Бялевіч. Крокаў за дзесяць ад агню, у негустым зарасніку, папасвалася рыжая, з белымі падпалінамі на баку карова. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

klucz

м.

1. ключ;

dziurka od ~a — замочная шчыліна;

zamknąć na klucz — замкнуць на ключ;

trzymać pod ~em — трымаць пад замком;

klucz do nakrętek — гаечны ключ;

2. чарада;

klucz żurawi — ключ (чарада) жураўлёў;

3. ключ, код;

klucz szyfrowy — ключ шыфру;

4. вызначальнік;

klucz botaniczny — вызначальнік раслін;

5. уст. маёнтак, які складаецца з шэрагу вёсак і фальваркаў;

klucz wiolinowy муз. скрыпічны ключ

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гурт, ‑у, М ‑рце, м.

1. Натоўп, група людзей. [Сцяпан] убачыў на дарозе вялікі гурт дзяўчат-жней, якія вярталіся з поля. Шамякін. Гурт дзяцей вясёлых На урок спяшаецца, Леніну ля школы Кажа: — Добрай раніцы! Карызна.

2. Статак буйной рагатай жывёлы, авечак, чарада птушак і пад. У стэпе шэрым, дзе прайшлі дажджы, Гурты авечак шэрых, як аблокі. Калачынскі. Дзяўчына белакурая Гусіны гурт пасе. Хведаровіч. // Група якіх‑н. аднародных прадметаў. Па небе наперагонкі беглі шэрыя хмары, збіраліся ў гурт, і калі хавалася сонца, было холадна, праймаў вецер да касцей. Гурскі. Гурт грыбоў Перапялёсых Сеў ля пнёў, Імхом аброслых. Калачынскі.

3. у знач. прысл. гу́ртам. Сумесна, групай; усе разам. Хлапчукі гуртам узяліся цягнуць лодку да берага. Дуброўскі.

[Польск. hurt.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ста́до ср. ста́так, -тка м., чарада́, -ды́ ж.;

коро́ва хо́дит в ста́де каро́ва хо́дзіць у чарадзе́ (у ста́тку);

ходи́ть ста́дом хадзі́ць чарадо́ю;

◊

парши́вая овца́ всё ста́до по́ртит посл. паршы́вая аве́чка ўсю чараду́ псуе́; праз аднаго́ Іва́нка ўсім зага́нка, праз аднаго́ бара́на ўвесь ста́так пага́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Schwarm

m -(e)s, Schwärme рой; чарада́; нато́ўп

er hat éinen ~ im Kopf — ён чалаве́к з заско́кам

m -(e)s разм.

1) захапле́нне (кім-н., чым-н. – für A)

2) аб’ект каха́ння [любві́]

sie ist sein ~ — яна́ – яго́ любо́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

train¹ [treɪn] n.

1. цягні́к;

change trains рабі́ць пераса́дку з аднаго́ цягніка́ на і́ншы;

get on/off a train садзі́цца ў цягні́к/сыхо́дзіць з цягніка́;

take/catch/get the 7.15 train се́сці ў цягні́к, што адыхо́дзіць у 7.15;

go/travel by train е́хаць на цягніку́

2. карава́н, або́з; вясе́льны по́езд

3. нато́ўп, сві́та (прыхільнікаў)

4. чарада́; ланцу́г

5. шлейф (сукенкі); хвост (павы)

♦

in train infml напагато́ве;

a train of thought ход ду́мак

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)