Verbum

анлайнавы слоўнік

абяздо́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад абяздоліць.

2. у знач. прым. Няшчасны, прыгнечаны; пазбаўлены самага неабходнага. Расказваючы гісторыю аднаго з курганоў, Янка Купала малюе вобраз музыкі-гусляра, абаронцы інтарэсаў прыгнечаных і абяздоленых людзей. Шкраба. [Пятрусь:] — Я расказаў табе вельмі не многа з таго, што займала мае думы. Самыя звычайныя рэчы: што ёсць раскоша і беднасць, сіла і бяспраўнасць і што ў той спрадвечная барацьбе класаў ёсць адна найвышэйшая мара: здабыць шчасце для абяздоленага чалавека. Скрыган. / у знач. наз. абяздо́лены, ‑ага, м.; абяздо́леная, ‑ай, ж. Усе сустрэчныя, думалася, пазіраюць на яе [Жарынку], як на няшчасную, абяздоленую. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

То́сна ’млосна’ (гродз., Сл. ПЗБ), то́скна ’тужліва, сумна’ (Ласт.), ст.-бел. то́скно ’тс’ (XVII ст., Карскі, 1, 88). Да таскні́ць ’тужыць, нудзіцца, сумаваць’ (гл.), параўн. ст.-польск. teskno/tesno ’сумна’, ’непрыемна, крыўдна’ і спрошчанае дыял. ckno (*tъskn‑ > *tskn‑ > ckn‑) ’сумна, тужліва’, ’моташліва, нудліва’, ’саладжава’, н.-луж. tešno, stysno ’палахліва, жудасна’, ’цяжка, змрочна’, в.-луж. tyšno ’тс’, ’сумна, маркотна, засмучана’, чэш. je mu teskno ’яго сум, туга бярэ за сэрца’, славац. teskno, tesno ’тужліва’. Да праславянскага прыметніка *tъsknъ ’смутны, тужлівы, прыгнечаны’, які ад назоўніка *tъska ’смутак, прыгнечанасць, дрэннае самаадчуванне, млоснасць, нуда’ (гл. таска), параўн. рус. тоска́ ’туга, нуда, смутак’, стараж.-рус. тъска ’бура на моры (з марской хваробай)’, ’цяжкасць, гора, сум, неспакой’ (Борысь, 632; Фасмер, 4, 88; ЁСУМ, 5, 612). Найбліжэйшым і.-е. адпаведнікам з’яўляецца літ. taũsti ’сумаваць’ (Махэк₂, 641).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

го́рка ¹, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

1. Памянш. да гара (у 1, 2 знач.); невялікая гара. Катацца з горкі. Горка папер.

2. Прыстасаванне для сарціроўкі вагонаў на станцыях, якое дазваляе выкарыстоўваць сілу цяжару вагонаў для перамяшчэння іх па схіле чыгуначнага пуці. Сартавальная горка. Механізаваная горка.

го́рка ²,

1. Прысл. да горкі.

2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне гаркоты, горкага смаку. Ад зёлак у роце горка.

3. безас. у знач. вык., каму. Пра пачуццё горычы, прыгнечаны настрой, у якім знаходзіцца хто‑н. Некалькі разоў прачытала Аленка гэты ліст. У некаторых момантах чытання ёй то было прыемна, то горка і крыўдна. Колас.

4. у знач. выкл. го́рка! Разм. Вокліч, якім за вясельным сталом просяць маладых пацалавацца. У прасторнай, ярка асветленай зале палаца гучаць вясельныя песні і чуецца традыцыйнае «горка!». Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

blue² [blu:] adj.

1. сі́ні, блакі́тны;

dark/navy blue цёмна-сі́ні

2. пасіне́лы, ссіне́лы;

go blue with cold пасіне́ць ад хо́ладу

3. infml хму́рны, су́мны, прыгне́чаны;

He’s been feeling blue this week. У яго хандра гэты тыдзень.

4. непрысто́йны, паха́бны;

tell blue jokes раска́зваць непрысто́йныя анекдо́ты

♦

do smth. till one is blue in the face infml рабі́ць што-н. да пасіне́ння;

once in a blue moon infml ве́льмі рэ́дка

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

dull

[dʌl]

adj.

1) тупы́

a dull knife — тупы́ нож

2) невыра́зны, паме́рклы, няя́ркі, цьмя́ны; хма́рны, пахму́рны, прыглу́шаны

a dull sound — прыглу́шаны гук

dull-yellow — цьмя́на-жо́ўты

3) тупы́ (ро́зум), дурны́

4) слабы́ (зрок, слых)

5) ну́дны; гнятлі́вы, неціка́вы; прыгне́чаны, су́мны

v.t.

тупі́ць

v.i.

тупі́цца, ступля́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

knícken

1) надло́мваць; разло́мваць

éinen Bógen Papíer ~ — злажы́ць ліст папе́ры

2) расці́снуць, раздушы́ць (насякомае)

3) прыгнята́ць, надло́мваць (маральна)

er ist ganz gekníckt — ён зусі́м прыгне́чаны

sein Mut ist gekníckt — ён упа́ў ду́хам

vi падгіна́цца, падло́мвацца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

поте́рянный

1. стра́чаны;

поте́рянное вре́мя стра́чаны час;

поте́рянные си́лы стра́чаныя сі́лы;

2. (о вещи) згу́блены;

3. (растерянный) разгу́блены; (расстроенный) расстро́ены; (подавленный) прыгне́чаны;

с поте́рянным ви́дом з разгу́бленым (расстро́еным) вы́глядам;

хо́дит, как поте́рянный хо́дзіць, як непрыто́мны; хо́дзіць, як сам не свой;

4. (опустившийся) прапа́шчы, адпе́ты, апо́шні;

поте́рянный челове́к прапа́шчы чалаве́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

jakiś

нейкі; які-небудзь; якісьці; якісь;

dzwonił jakiś Pan Kowalski — тэлефанаваў нейкі Кавальскі;

był jakiś przygnębiony — ён быў нейкі прыгнечаны;

przez jakiś czas — нейкі (некаторы) час; на працягу (цягам) нейкага часу;

za jakąś godzinę — прыблізна праз гадзіну

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

damp

[dæmp]

adj.

1) во́гкі, вільго́тны, сыры́

damp basement — сыры́ падва́л

2) Archaic прыгне́чаны, прыбі́ты (го́рам)

adv.

во́гка, вільго́тна, сы́ра

1) во́гкасьць, ві́льгаць, сы́расьць f.

2) марко́та, журба́ f.

3) рудніко́вы газ

v.t.

1) намо́чваць, зьвільгатня́ць, рабі́ць вільго́тным

2) прыгнята́ць; прыбіва́ць, адбіва́ць ахво́ту

3) тушы́ць, гасі́ць (аго́нь)

4) Physics зьмянша́ць ампліту́ду хіста́ньняў (або́ хва́ляў), заглуша́ць (гу́кі)

•

- damp off

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

няшча́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які церпіць гора, бяду, перажывае няшчасце. — Лютую смерць прыняў чалавек... — І хто б то мог быць? Наш брат, партызан? Няшчасны ўцякач з палону? Лынькоў. [Арына] бачыла перад сабой толькі няшчасную жанчыну і маці, адчуванні якой добра разумела. Маўр. // у знач. наз. няшча́сны, ‑ага, м.; няшча́сная, ‑ай, ж. Чалавек, які зазнаў многа гора, крыўды і пад. Маці плакала: «Няшчасны, Праз каго я свечкай гасну На чужыне?» Бажко. // Які выражае прыгнечаны, гаротны і пад. стан. Няшчасны выгляд.

2. Які з’яўляецца няшчасцем, заключае ў сабе няшчасце. [Вейс:] — Гэта звычайнае крушэнне, якія здараюцца часам на чыгунках. Няшчасны выпадак. Лынькоў. // Трагічны, гаротны. Няшчаснае жыццё.

3. Які прыносіць няшчасце або прадвяшчае яго. Няшчасны дзень. // Які прычыняе непрыемнасці; злашчасны. [Наталля:] Я вінавата ў тым, што, ведаючы твой няшчасны характар, не асцерагалася і дала табе прычыну для падазрэння. Крапіва.

4. Разм. Нікчэмны, мізэрны. [Цімох:] — Бедныя былі ў нас людзі, па ваработках цягаліся, служылі за няшчасныя рублі, за скарынку хлеба. Колас. // Ужываецца як лаянка. Насця спынілася перад здраднікам, з агідай паглядзела на яго і ціха, але выразна сказала: — Дык гэта ты прадаў Андрэя? Чарвяк ты няшчасны! Погань ты! Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)