deposit

[dɪˈpɑ:zət]

1.

v.

1) кла́сьці (на стол, у банк)

2) дава́ць зада́так

3) адклада́ць, нано́сіць

The flood deposited a layer of mud — Паво́дка нане́сла пласт гра́зі

4) аддава́ць у схо́вішча

5) Geol., to be deposited — заляга́ць (пра соль, мінэра́лы)

6) адсто́йвацца; асяда́ць, дава́ць адсто́й, аса́дак

2.

n.

1) укла́д -у m. (у банк)

2) зада́так -ку m.; дэпазы́т -у m.; закла́д, зало́г -у m.

3) адкла́ды pl. only (пяску́, гра́зі); аса́дак -ку m.; аса́дкі pl.

4) Geol. пакла́ды, за́лежы pl.

deposits of coal — пакла́ды каме́ннага ву́галю

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Faecem bibat, qui vinum bibit

Хто п’е віно, няхай п’е і асадак.

Кто пьёт вино, пусть пьёт и осадок.

бел. Любіш катацца, любі і саначкі вазіць. Ружа без калючак не бывае. Хто хоча рыбкі, таму трэба з вудай пасядзець. Здалёк мёду не наліжашся. Не з’ясі зерне, пакуль арэх не раскусіш.

рус. Любишь кататься ‒ люби и саночки возить. Любишь смородинку, люби и оскоминку. Пар любить ‒ баню топить. Мёд есть ‒ в улей лезть. Любишь пар, люби и угар.

фр. Il faut payer qui veut acheter (Надо платить, кто хочет купить). Celui qui veut tirer le miel de la ruche ne doit craindre les piqûres (Кто хочет взять мёд из улья, не должен бояться укусов).

англ. Honey is sweet, but the bee stings (Сладок мёд, да пчела жалит).

нем. Wer Honig lecken will, darf die Bienen nicht scheuen (Кто хочет лизать мёд, не должен пугаться пчёл). Wer den Gaul mietet, muß ihn auch füttern (Кто берёт на прокат коня, должен его также кормить). Willst du Genuß, so nimm auch den Verdruß (Хочешь удовольствия, так возьми и досаду).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Буза́ 1 ’падонкі, мут, асадак; азаддзе’ (БРС, Нас., Касп., Яруш., Бяльк.), ’бруд, мут на вадзе’ (КЭС, лаг.), ’пустазелле сярод зярнят’ (Шат.). Укр. буза́ ’татарскі напітак з проса; бруд у нямытай авечай шэрсці; асадак у вадкасці’. Рус. буза́ ’напітак; мутная вадкасць; дрэнны суп; мутная вада ў рацэ; іл, гразь і г. д.’. Запазычанне з цюрк. моў (параўн. тат. buza ’напітак з проса і да т. п.’ < перс.; Локач, 31). Міклашыч, 25; Бернекер, 105; Фасмер, 1, 232; Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 21; Шанскі, 1, Б, 214–215. Шмат значэнняў у выніку метафарызацыі. Параўн. буза́ 2.

Буза́ 2 ’рачны і азёрны іл; гразь; разведзеная гліна; твань з травой на дне вадаёма, гразкае балота’ (Яшкін), буза́, бузяна́е балота (полац., гл. Талстой, Геогр., 192), рус. (пск.) буза́. Перанос назвы ежы, напіткаў на геаграфічныя аб’екты. Параўн. буза́ ’астаткі вадкасці; напітак буза; адходы’. Падрабязней Талстой, Геогр., 192 (там і некаторыя семантычныя паралелі). Гл. таксама Макіенка, Зб. Ларыну, 102. Паводле Нік. Очерки, 103, адсюль паходзіць бузава́ць, ’пэцкаць, муціць, тускліць; мяць, псаваць адзенне’ (БРС, Бір. Дзярж., Бяльк., Касп., Шат.), буза́ніць. Але параўн. і бузава́ць ’біць’.

Буза́ 3 ’скандал’ (БРС). Рус. буза́ ’тс’, укр. буза́ (з рус.?). Не вельмі яснае слова. Па адной версіі, метафарызацыяй з буза́ ’напітак’ (так Трубачоў, Дополн., 1, 233; супраць Шанскі, 1, Б, 215). Шанскі, там жа, мяркуе, што буза́ ’скандал’ < польск. buza ’лаянка, вымова’ (падрабязней гл. пад бузава́ць ’біць’). Ад буза́ ’скандал’ утворана бузі́ць, рус. бузи́ть (гл. Трубачоў, Дополн., 1, 233; наўрад ці ёсць сувязь з англ. арго boose ’моцны напітак’, boosy ’п’яны’, аб гэтым Трубачоў, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Са́жа ’прадукт няпоўнага згарання паліва, які чорным налётам асядае ў комінах, дымаходах і пад.’, ’хвароба хлебных злакаў’ (ТСБМ, Нас., Шат., Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ), са́джа ’тс’ (Касп., Сл. ПЗБ), ’спарыння, чорнае зерне ў пшаніцы, просе’ (Шатал., Выг.). Рус., укр. са́жа, ст.-слав. сажда, польск. sadza, каш. saʒ, в.-луж. sazy мн. л., н.-луж. дыял. saze мн. л., чэш. sáze, славац. sadza, славен. sája, балг. са́жда, са́жди мн. ’сажа’, макед. са́жда. Прасл. *sadja, дэрыват з суф. ‑ja ад *sěsti, *sędǫ ’сесці’ (SP, 1, 82), г. зн. ’тое, што насела, асадак’. Роднасныя літ. súodžiai ’сажа, копаць’, англ.-сакс., ст.-ісл. sót, англ. soot, ірл. suide (*sōdi̯ā). Гл. Траўтман, 273; Зубаты, BB 18, 257, Фасмер, 3, 544; Борысь, 537; Махэк₂, 738; Шустар-Шэўц, 2, 1270–1271; Сной₁, 551.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

crust

[krʌst]

1.

n.

1) скары́нка f., акра́ец -йца m.

2)

а) зацьвярдзе́лы пласт (шкарлу́пінка)

б) ра́кавінка f. (ра́ка, кра́ба), панцы́р чарапа́хі

3) Geol. зямна́я кара́

4) струп -а m. (на ра́не)

5) аса́дак -ку m. (віна́)

2.

v.

пакры́ць (-ца) скары́нкаю, каро́ю

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

fur

[fɜ:r]

1.

n.

1) поўсьць, шэрсьць f.

2)

furs — ску́ры пу́шных жывёлаў

fur coat — фу́тра n.

3) на́кіп -у m. (у катле́); аса́дак -ку m. (у бо́чцы); налёт -у m. (на языку́ ў хво́рага)

2.

v.

1) падбіва́ць фу́трам

2) пакрыва́цца налётам

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Жмуха́ ’жамерыны’ (драг., Нар. словатв., 144), жмух, жмуха́, жмы́ха́, жмі́ха ’тс’ (Сл. паўн.-зах.), жмых, жмы́ка ’тс’ (Мат. Гом.), жма́кі ’тс’ (Касп., Абабурка). Рус. жмых, дыял. смал., уладз., калуж., варонеж., кур., арл. жма́ка, кур. жмак, ярасл., разан., уладз. жмы́ки, укр. жма́ки, жмихи ’тс’. Чэш. žmach, žmoch ’гразь, нешта разбітае’. Ад кораня *žьm‑ (гл. жаць 2). З рознымі галоснымі і суфіксальнымі ‑х‑ ці ‑к‑ утвараліся дзеясловы тыпу жмыхаць ад žьm‑a‑ti, ад дзеясловаў — бязафіксныя назоўнікі тыпу жмых, жмух і г. д. (Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 295; SP, 1, 76). Нельга, відаць, выключаць і непасрэднага ўтварэння назоўнікаў жмакъ ад жма‑ти, як знакъ ад знати. Параўн. жамерыны, жмаць. Параўн. паўд.-слав. утварэнні з элементам ‑ер‑: балг., макед. жмерки ’шкваркі’, макед. жмер ’асадак пры вытаплены сала’, славен. žmeterina ’адходы воску’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

cover ground

а) прайсьці́ не́йкую адле́гласьць

б) падаро́жнічаць

from the ground up — ца́лкам, зусі́м

get off the ground — распача́ць, рабі́ць по́ступ

give ground — адступа́ць, саступа́ць

grounds —

а) зямля́, сад, гаро́д; пляц каля до́му

б) аса́дак, гу́шча (на дне гарба́ты, ка́вы)

hold or stand one’s ground — мо́цна трыма́цца, не саступа́ць, не адступа́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

гу́шча, ‑ы, ж.

1. Густы асадак (стравы, раствору і пад.) на дне пасудзіны. Высахла чарніла ў .. пляшцы — адна гушча была на дне. Баранавых. Сёрбай юшку, на дне гушча! Прымаўка.

2. Разм. Тое, што і гушчар. — Ты падумай толькі: пушча! Дзень ідзеш і два ідзеш, І такая табе гушча — Вокам цемры не праб’еш! Колас. Там, у гушчы, дзе дрэваў Звон рачулкі, птахаў спевы, Хатка ёсць. Кірэенка.

3. Месца найбольшага скопішча каго‑, чаго‑н. Зося кінулася ў гушчу моладзі і пачала таптацца з нейкім незнаёмым Рыгору хлопцам. Гартны. // перан. Глыбіня, асяроддзе чаго‑н. Рыгор уваходзіў у гушчу рабочага жыцця, у вадаварот грамадскай працы. Гартны. Выхадзец з гушчы працоўных мас, К. Чорны быў шчырай і сумленнай душой народа. Хведаровіч.

4. Абл. Каша. Марыля паставіла якраз на стол гушчу наліваную — пшанічную кашу з малаком, калі ў хату зайшоў Павал. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Rückstand

m -(e)s, -stände

1) даўгі́, доўг; нядо́імка;

in ~ geráten* уле́зці ў даўгі́;

im ~ sein быць у даўга́х;

den ~ áufarbeiten дапрацава́ць [дарабі́ць] вы́кананую рабо́ту [пра́цу], нагна́ць [навярста́ць] упу́шчанае;

die Rückstände éintreiben* сы́скваць даўгі́

2) аста́ча, аста́так; аса́дак

3) нага́р

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)