1.што. Патрымаўшы доўга на агні, жары, падпаліць; злёгку спячы, апячы.
П. пірагі.
П. руку прасам.
2. (1 і 2 ас. неўжыв). Моцна прыгрэць (пра сонца).
Кпоўдню прыпякло (безас.).
3.перан., безас., каму. Прыйсціся цяжка, крута.
Яму тут добра прыпякло.
4.што. Змазаць чым-н. пякучым.
П. парэз ёдам.
|| незак.прыпяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.прыпяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
migać
miga|ć
незак. мігаць, мігацець, мігцець;
światła ~ją — агні мігаюць;
gwiazdy ~ją — зоркі мігцяць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ча́стачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Рмн. ‑чак; ж.
Памянш.да частка (у 1 знач.). Мы нарадзіліся ў той час, Як свет стары ў агні капаў. І ў гэтай буры кожны з нас Юнацтва частачку аддаў.Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jack-o’-lantern
[,dʒækəˈlæntərn]
n.
1) ліхта́р з гарбуза́(зь дзі́ркамі ў фо́рме вачэ́й, но́са й ро́ту)
2) блука́ючыя агні́(на бало́це)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
феерве́рк
(ням. Feuerwerk, ад Feuer = агонь +Werk = работа)
1) каляровыя агні, рознакаляровыя асвятляльныя ракеты, якія запускаюцца ў час свят, урачыстасцей;
2) перан. імклівы паток чаго-н. (напр. ф. слоў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Пе́кліца ’прыстасаванне для вялення ўюноў у печы ці на агні: дзве падстаўкі з зарэзамі, на якія кладуць папярочкі з нанізанымі ўюнамі’ (ТС). Першапачаткова абазначала ’пекла’ ў пераносным сэнсе — ’пекла для ўюноў’. Утворана ад пекл‑а і прасл. суф. *‑ьce: pьklcьe, у якім ‑ь‑ для зручнасці вымаўлення збегу зычных перайшло ў ‑i‑ (параўн. *sьrd‑ьce > ’сэрца’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жа́рыць1 ’смажыць’ (Нас., Сцяшк. МГ), ’моцна прыпякаць’ (ТСБМ). Рус.жа́рить ’смажыць’, ’моцна прыпякаць’, укр.жа́рити ’тс’, польск.żarzyć ’распальваць’, чэш.žářiti ’спальваць’, славац.žiarit ’выпраменьваць цяпло, святло; пячы (на агні)’, балг.жа̀ря, макед.жа́ри, серб.-харв.жа́рити ’грэць (аб сонцы)’, ’жаліць (пра крапіву)’, балг. рэдк. ’пячы (смажыць) на агні’, славен.žaríti ’распальваць’, ’выпраменьваць’, ’пячы на вуголлях’. Ст.-рус.жарити ’смажыць’ (XVII ст.). Ц.-слав.жарити ’frigere’ (Міклашыч, Lex. palaeosl.) энантыясемія?. Дзеяслоў утвораны ў прасл. з суфіксам *‑i‑ti на базе кораня *žar‑ (гл. жар).
Жа́рыць2 ’рабіць што-н. заўзята, з азартам’ (ТСБМ), ’моцна біць’ (Касп.), ’сцёбаць’, ’моцна ісці (пра дождж)’ (Сл. паўн.-зах.). Рус.жа́рить ’рабіць што-н. заўзята’, укр.жа́рити ’тс’. Развіццё значэння жа́рыць1, верагодна, праз этап ’моцна прыпякаць’ шляхам абагульнення семы ’моцна’ з магчымай канкрэтызацыяй дзеяння ў гаворках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мігце́цца, ‑ціцца; незак.
1. Блішчаць няроўным святлом. Малюся я гэтаму сонцу на небе І зоркам, што ночкай мігцяцца.Купала.
2. Няясна віднецца, мільгаць. Праз туман бялесы Выплываюць дні рашучых бур... Зіхацяць у іх агні Загэсу І мігціцца блізкі Асінбуд...Таўбін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невыце́рпны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які цяжка, немагчыма выцерпець. Невыцерпны голад. □ Глядзіць ён на агонь той несвядома Да болю невыцерпнага ў вачах.Лойка.Мы не спужаліся вайны, Хоць там і кроў, агні пажараў. Хіба ж марнелі мы адны Ад невыцерпнага цяжару.Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)