Verbum

Бандэро́ль. Рус. бандеро́ль (з XVIII ст.), укр. бандеро́ль. Запазычанне (бел. і ўкр. праз рус. мову) з франц. banderole ’вымпел, перавязь’ (< італ.). Шанскі, 1, Б, 32. Бел. слова запазычана з рус. яшчэ ў дакастрычніцкі перыяд (гл. Крамко, Гіст. мовы, II, 144–145, там і абгрунтаванне).

Баруўка ’ягаднік брусніцы, Vaccinium vitis-idaea L.’ (Кіс.). Зыходзячы з геаграфіі і формы слова, бясспрэчна, запазычанне з польск. borówka ’тс’ (ад bór ’лес, бор’). Параўн. і ўкр. борівка ’тс’. Да геаграфіі польскіх назваў тыпу borówka гл. Бельчарова, JP, 40 (4), 1960, 284 і наст.

Баёвік ’жакет ці кофта, пашытая з байкі’ (Янк. Мат., маладзечн.). Можна думаць, што гэта запазычанне з польск. Параўн. польск. baja ’байка’, bajowy ’байкавы’. Параўн. палес. баёўка, баю́ўка ’хустка з байкі’ (Сакал.), бясспрэчна, з польск. bajówka спадніца з байкі ці іншай тканіны’. Параўн. ба́йка ₂.

Безецный ’нізкі, подлы’ (ст.-бел.; Булыка, Запазыч.). Укр. (з XVI ст. і ў дыялектах) безецний ’тс’. Запазычанне з польск. bezecny ’тс’ (да прасл. čьstь ’гонар’; Слаўскі, 1, 120). Цімчанка, 70; Булыка, Запазыч., 40. Сюды адносіцца і беззэ́цны цмок ’міфічны змей у беларускіх казках’ (Мядзв.).

Бляск (БРС, Шат., Сцяшк. МГ). Укр. бляск ’тс’. Падобныя формы ёсць і ў некаторых рус. гаворках (зах.): бля́скать, бля́скнуть. Бясспрэчнае запазычанне з польск. blask ’тс’ (< blěsk; Брукнер, 29; Слаўскі, 1, 34). У бел. мове была б адпаведнасць блеск. Параўн. і ст.-бел. бляск (Булыка, Запазыч.).

Булава́ ’булава’ (БРС), ’булдавешка’ (Сцяшк. МГ). Рус. булава́, укр. булава́, польск. buława. Фасмер (1, 237) лічыць, што гэта вытворнае ад слав. *bula ’гуз, шышка, булдавешка’. Слаўскі (50) думае пра запазычанне. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 221. Сюды і була́ўка ’біч у цэпе’ (ДАБМ, 828).

Була́ны ’буланы, шэра-жоўты, палавы’ (БРС, Шат., Бяльк.). Рус. була́ный, укр. була́ний, польск. bułany. Запазычанне з цюрк. bulan. Гл. Фасмер, 1, 238. Параўн. Шанскі, 1, Б, 222. Ст.-бел. буланый сустракаецца ўжо ў помніках XVI ст. (Булыка, Запазыч.). Гл. яшчэ Адзінцоў, Этимология, 1971, 201–204.

Бургамі́стр. Рус. бургоми́стр, укр. бургомі́стр. У полац. граматах: бургкимистръ (1399 г.), бергаместер (1521 г.). Запазычанне з гал. burgemeester або с.-н.-ням. borgemester. Фасмер, 1, 244. Іначай Шанскі, 1, Б, 229–230 (< с.-в.-ням. burgemeister, bürgemeister, што, аднак, наўрад ці правільна). Параўн. бурмістр.

Бу́чны ’буйны’ (Нас.; б. пшаніца). Укр. бучни́й. Мабыць, запазычанне з польск. buczny (падрабязна аб польскім слове Слаўскі, 1, 48). Рудніцкі (279–280) адносіць укр. бучни́й да бу́ча трывога, мітусня’ (да апошняга параўн. Фасмер, 1, 256). Параўн. ст.-бел. бучный ’ганарысты, надзьмуты’ (< польск.; Булыка, Запазыч.).

Бэ́йла: пʼяны, як бэйла (Клім.). Запазычанне з польск. pijany jak bela (дзе bela ’пакунак’ < ням. Ballen; аб польск. слове гл. Брукнер, 20). Сюды ж, мабыць, і ўкр. дыял. бейла ’дурань, асталоп’. Польск. bela можа быць скарачэннем і ад belka ’бэлька’ (параўн. укр. напивсь, як бэлька).