Verbum

Малоджай, маложай, маложый, маложа, мало́жэ ’маладзейшы, маладзейшыя сярод іншых’ (Ян.; лудз., трак., брасл., Сл. ПЗБ). Старажытныя формы вышэйшай ступені кароткіх прыметнікаў м. р. (на ‑jьs > ‑ьi, падвержаныя ўплыву форм н. р. (без ‑й), ст.-рус. моложе. Да малады́ (гл.).

Мане́ра ’спосаб дзеяння, прыём’, мане́ры ’сукупнасць прыёмаў’, ’знешнія формы паводзін, спосаб трымацца’ (ТСБМ, Нас., Бяльк.; шальч., Сл. ПЗБ), мане́рны ’прыгожы з выгляду’ (Нас.). З польск. maniera (maniery), якое непасрэдна з франц. manière (Кюнэ, 75; SWO, 450; Фасмер, 2, 568).

Мацака́ ’вобмацкам’ (усх.-маг., КЭС; Растарг.). Да ма́цаць (гл.). Першапачаткова, відаць, з формы ⁺змацака́ (з суфіксам ‑а), як сцішка́, спатайка́ (Шуба, Прыслоўе, 126–127), — у якой з‑ адпала пад уплывам мацком ’тс’ (Растарг.). Параўн. аналагічнае прыставачнае драг. на́мацкам (КЭС).

◎ Мы́льца, мыльцы ’гарохавы кісель, густая каша з гарохавай мукі’ (Нас., Касп., Анім. дад.). Да мыла (гл.). Названа так паводле формы, падобнай да кавалачкаў самаробнага мыла: кашу, пасля таго як яна застыне, рэзалі на кавалачкі і елі з канапляным алеем.

◎ Нёню ’не хачу (у размове з дзецьмі)’ (ТС). Т. зв. дзіцячае слова, створанае шляхам рэдуплікацыі адмоўя не, пераходу е > ё пад націскам, афармлення канца слова па тыпу дзеяслоўнай формы 1‑й ас. адз. л. з. экспрэсіўным змякчэннем апошняга зычнага.

Прыдаро́жыцца ’прытаміцца, стаміцца ў дарозе, за дарогу; здарожыцца’ (ТСБМ). Магчыма, эліпсіс фраземы прыбіцца ў дарозе > прыдаро́жыцца з пераходам назоўнікавага кораня ў дзеяслоўны пад уплывам зыходнай формы прыбі́цца; гл. прыбі́ць. Нельга выключыць уплыў дзеясл. здаро́жыцца з аналагічнай семантыкай. Гл. дарога.

*Прымару́жыць, прымору́жыць ’прыжмурыць’, прімору́жыцца ’прыжмурыцца’ (жытк., Нар. словатв.; ТС), прымору́жаный ’прыжмураны’ (кобр., Жыв. сл.). Да мору́жыць ’жмурыць’ (ТС), гл. *мару́глы. На поўнагалосныя формы, параўн. рус. моро́говатый ’падслепаваты’, магчыма, паўплывалі запазычаныя з польск. мружыць, мружыцца (гл.), укр. примру́жити, примру́живати ’прыжмурыць ’.

◎ Пустамлі́н ’балбатун, несур’ёзны чалавек’ (слонім., Жыв. сл.), пустамлён ’тс’ (ашм., Стан.). Ад пусты (гл.) і млін ’млын’, да ўнутранай формы параўн.: лапочаш, як пусты млын (стаўб., Матуе.); другасна збліжанае з млён ’кій у жорнах, якім іх прыводзяць у рух’.

Трыя́да ‘адзінства, якое ўтвараецца трыма асобнымі прадметамі, паняццямі або часткамі’ (ТСБМ). Праз рускую (триада) ці польскую (triada) мову з формы Р. скл. адз. л. τριάδος ад ст.-грэч. τριάς ‘тройца, траістасць’ < τρεῖς ‘тры’ (Голуб-Ліер, 488; ЕСУМ, 5, 642).