БЛАЖКО́ Андрэй Агеевіч

(1895, в. Харавічы, цяпер у межах в. Дукора Пухавіцкага р-на Мінскай вобл. — 17.5.1920),

арганізатар і кіраўнік дукорскіх партызанаў. З 1915 матрос Балт. флоту. Удзельнік Кастр. рэвалюцыі 1917, камуніст. У час польск. інтэрвенцыі ў 1919 на радзіме разам з М.І.Рудовічам стварыў і ўзначаліў партыз. атрад. У доме Блажко размяшчаўся штаб атрада. 3.5.1920 арыштаваны польск. акупантамі, расстраляны.

т. 3, с. 184

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БРАДЗЯ́НСКІ Барыс Львовіч

(10.6.1902, Пекін — 2.12.1945),

бел. сцэнарыст маст. і дакумент. кіно. Засл. дз. маст. Беларусі (1935). Працаваў на кінафабрыках «Саўкіно», з 1930 «Савецкая Беларусь». Паводле яго сцэнарыяў створаны маст. фільмы «Першы ўзвод» (1933) і «Залатыя агні» (1935); дакумент. фільмы «Канец жывых машын» (1930), «Дырэктар станка» (1931), «Ратуйце мільёны» (1932), «Ураган» (1932, разам з Р.Кобецам), «Гонар свету» (1933).

т. 3, с. 229

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАБА́

(Gobat) Шарль Альберт (21.5.1834, г. Трамлан, Швейцарыя — 16.3.1914),

швейцарскі паліт. дзеяч. Д-р права (1867). У 1889 уключыўся ў міжнар. рух за мір. З 1891 дырэктар Міжпарламенцкага бюро, якое каардынавала дзейнасць Міжпарламенцкага саюза ў розных краінах. З 1906 дырэктар Міжнар. бюро міру. Аўтар кн. «Еўрапейскі кашмар» (1911) аб небяспецы гонкі ўзбраенняў. Нобелеўская прэмія міру 1902 (разам з Э.Дзюкаменам).

т. 4, с. 408

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕСПЕРЫ́ДЫ,

у стараж.-грэчаскай міфалогіі 4 дачкі німфы Гесперы і Атланта, надзеленыя звонкімі галасамі. Жылі ўздоўж ракі Акіян, разам з драконам Ладонам ахоўвалі ў садзе багоў залатыя яблыкі, якія Гея падарыла Геры на яе вяселле з Зеўсам. Геракл забіў дракона і выкраў яблыкі (11-ы подзвіг). На гэты сюжэт карціны Рафаэля, Г. фон Марэ і інш.

т. 5, с. 206

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́ЛЧАНКА Міхаіл Герасімавіч

(н. 20.4.1943, в. Плешчыцы Шклоўскага р-на Магілёўскай вобл.),

бел. вучоны ў галіне меліярацыі. Канд. тэхн. Навук (1971), праф. (1992). Скончыў БСГА (1965), дзе і працуе. Навук. працы па вільгацезабяспечанасці і арашэнні зямель, утылізацыі жывёлагадоўчых сцёкаў, дажджавальных прыстасаваннях і інш.

Тв.:

Орошение сточными водами. М., 1988 (разам з У.І.Жалязкам);

Оросительные мелиорации. Мн., 1989.

т. 5, с. 327

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРАБНЫ́ ВІНТ,

найбольш пашыраны суднавы рухач. Мае насаджаную на грабны вал калодку з лопасцямі, якія размешчаны на аднолькавых вуглавых адлегласцях адна ад адной і арыентаваны пад пэўным вуглом да падоўжнай восі вала. Грабныя вінты бываюць суцэльныя (лопасці адлітыя або адштампаваныя разам з калодкай), са здымнымі або паваротнымі (вінты са зменным ходам) лопасцямі. Вырабляюць з латуні, бронзы, чыгуну, сталі, пластмас.

т. 5, с. 380

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРО́МАК Валерый Іванавіч

(н. 9.4.1950, г.п. Мір Карэліцкага р-на Гродзенскай вобл.),

бел. матэматык. Д-р фіз.-матэм. н. (1993), праф. (1994). Скончыў БДУ (1972), дзе і працуе. Навук. працы па даследаванні аналітычных уласцівасцей рашэнняў дыферэнцыяльных ураўненняў (нелінейных звычайных і ў частковых вытворных). Пабудаваў аналітычную тэорыю ўраўненняў Пенлеве.

Тв.:

Аналитические свойства решений уравнений Пенлеве. Мн., 1990 (разам з М.А.Лукашэвічам).

т. 5, с. 447

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

slump

[slʌmp]

1.

v.i.

1) ця́жка па́даць; бу́хацца ў крэ́сла

2) права́львацца

The boy’s feet slumped repeatedly through the melting ice — Но́гі хлапца́ раз за ра́зам права́льваліся праз адта́лы лёд

3) го́рбіцца, суту́ліцца

2.

n.

1) цяжко́е, рапто́ўнае падзе́ньне; права́льваньне n.

2) спад -у m.э́наў, дзе́йнасьці)

3) го́рбленьне, суту́леньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

разI

1. Mal n -s, -e;

тры разы́ drimal;

не́калькі разо́ў mhrmals; inige Mle;

у не́калькі разо́ў auf das Mhrfache;

шмат разо́ў vele Mle; wiederhlt, mhrmals, öfters;

ко́жны раз jdes Mal, jweils;

не раз mhrmals, mehr als inmal, wiederhlt;

гэ́тым разам (für) desmal;

на пе́ршы раз zum rstenmal, zum rsten Mal(e), das rste Mal;

ад двух да трох разо́ў zwei- bis drimal;

яшчэ́ раз noch inmal;

ні разу kein inziges Mal;

насту́пны раз das nächste Mal;

сем разо́ў прыме́рай, адзі́н раз адрэ́ж ≅ bsser zwimal mssen als inmal vergssen;

2. (пры лічэнні) eins;

раз (і) назаўсёды ein für lle Mal;

раз за разам ein ums ndere Mal, inmal über das ndere;

ні ў я́кім разе kinesflls; von wgen! (разм)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

жить несов., в разн. знач. жыць;

жить до глубо́кой ста́рости жыць да глыбо́кай ста́расці;

они́ жи́ли вме́сте яны́ жылі́ ра́зам;

за здоро́во живёшь за нішто́, ні з таго́ ні з сяго́;

жить в своё удово́льствие жыць для сваёй асало́ды;

жить душа́ в ду́шу жыць душа́ ў душу́;

приказа́ть до́лго жить скана́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)