Саве́т ’назва некаторых органаў дзяржаўнага кіравання, якія складаюцца з выбарных або прызначаных асоб’, ’распарадчы або дарадчы калегіяльны орган пры якой-небудзь установе, арганізацыі, таварыстве і пад.’ (ТСБМ), ’савет, нарада’ (Бяльк.), саве́ты ’савецкая ўлада; савецкія людзі’ (Сл. ПЗБ, Скарбы). З рус. сове́т, сове́товать (Крукоўскі, Уплыў, 43). Рус. з царкоўнаславянскай, параўн. ст.-рус. съвѣтъ, ст.-слав. съвѣтъ, якое калькуе грэч. συμβούλιον ’нарада’; гл. Фасмер, 3, 705.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ула́да ж.

1. Macht f -, Mächte, Gewált f -, -en;

паліт. дзяржа́ўная ўла́да Stáatsgewalt f, Stáatsmacht f;

заканада́ўчая ўла́да die gesétzgebende Gewált, Legislatíve [-və] f;

выкана́ўчая ўла́да die vollzíehende Gewált, Exekutívgewalt f;

захапі́ць ула́ду die Macht ergréifen*;

прыйсці́ да ўла́ды zur Macht gelángen; an die Macht [ans Rúder] kómmen*;

прыхо́д да ўла́ды Máchtantritt m -(e)s, -e;

2. часцей мн.:

ула́ды (асобы, надзеленыя ўладай, адміністрацыя) Óbrigkeit f -, -en, Behörde f -, -n;

вайско́выя ўла́ды Militä́rbehörden pl;

акупацы́йныя ўла́ды Besátzungsbehörden pl;

мясцо́выя ўла́ды die lokálen Behörden;

мясцо́выя о́рганы ўла́ды örtliche Máchtorgane;

цэнтра́льная ўла́да Zentrálgewalt f;

грамадзя́нская ўла́да Zivilbehörde [-´vi:l-] f;

наро́дная ўла́да Vólksmacht f;

судо́выя ўла́ды Geríchtsbehörden pl, Geríchtsorgane pl;

3. (права кіраваць паводзінамі і лёсам каго-н.) Macht f;

бацько́ўская ўла́да die Macht der Éltern;

ажыццяўля́ць ула́ду паліт. die Macht áusüben;

вало́даць ула́дай über die Macht verfügen;

надзе́лены ўла́дай mit Máchtbefugnissen áusgestattet, ámtlich bevóllmächtigt;

пазба́віць ула́ды entmáchten vt;

быць пад ула́дай каго-н. únter j-s Gewált stehen*;

ула́снай ула́дай éigenmächtig;

у маёй ула́дзе es liegt in méiner Macht;

перавышэ́нне ўла́ды юрыд. die Überschréitung der Máchtbefugnisse;

ула́да над самі́м сабо́й Sélbstbeherrschung f;

ва ўла́дзе забабо́наў [пры́мхаў] im Bann der Vórurteile

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

autocracy

[ɔˈtɑ:krəsi]

n., pl. -cies

1) самаўла́дзтва n., аўтакра́тыя f., абсалю́тная ўла́да

2) аўтакраты́чная краі́на

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = сіла, улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычная ўлада ў краіне належыць духавенству.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

egzekutywa

ж. юр.

1. выканаўчая ўлада; выканаўчы орган;

2. уст. выкананне

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

самадзе́ючы, ‑ая, ‑ае.

1. Які дзейнічае аўтаматычна, сам сабою. Самадзеючыя апараты.

2. Заснаваны на актыўным самастойным дзеянні. Асобая грамадская ўлада неабходна таму, што самадзеючая ўзброеная арганізацыя насельніцтва зрабілася немагчымай з часу расколу грамадства на класы... Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

władza

władz|a

ж.

1. улада;

~a ustawodawcza — заканадаўчая ўлада;

~a wykonawcza — выканаўчая ўлада;

walka o ~ę — барацьба за ўладу;

2. ~e мн. улады; органы ўлады;

~e miejskie — гарадскія ўлады;

czwarta ~a — чацвёртая ўлада; сродкі масавай інфармацыі; прэса; мас-медыя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

жандарме́рыя, ‑і, ж.

Асобае паліцэйскае войска ў буржуазных краінах для палітычнай аховы і вышуку, для барацьбы з рэвалюцыйным рухам. Для пошукаў і лоўлі Каліноўскага была пастаўлена на ногі ўся мясцовая ўлада, яўная і патаемная паліцыя і жандармерыя губерні. Лушчыцкі.

[Фр. gendarmerie.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карале́ўскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да караля (у 1 знач.) і каралевы (у 1, 2 знач.), належыць ім. Каралеўская ўлада. Каралеўскае войска. Каралеўскі палац.

2. У шахматах — які знаходзіцца на той палове дошкі, дзе кароль. Каралеўскі фланг. Каралеўская пешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зліквідава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і ліквідаваць. Самі палякі і іх прыхільнікі: фальваркоўцы, розныя арандатары і заможнае сялянства — радаваліся і цешыліся, што партызаншчына ў сувязі з пераможным белапольскім наступам скончылася, што польская ўлада зліквідавала яе. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)