цмакану́ць

‘утварыць губамі гук, падобны гуку ўсмоктвання (без прамога дапаўнення: цмакануць языком); пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь; смактануць (цыбук, люлюку і пад.)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. цмакану́ цмаканё́м
2-я ас. цмакане́ш цмаканяце́
3-я ас. цмакане́ цмакану́ць
Прошлы час
м. цмакану́ў цмакану́лі
ж. цмакану́ла
н. цмакану́ла
Загадны лад
2-я ас. цмакані́ цмакані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час цмакану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цма́кнуць

‘утварыць губамі гук, падобны гуку ўсмоктвання (без прамога дапаўнення: цмакнуць языком); пацалаваць каго-небудзь, што-небудзь; смактануць (цыбук, люлюку і пад.)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. цма́кну цма́кнем
2-я ас. цма́кнеш цма́кнеце
3-я ас. цма́кне цма́кнуць
Прошлы час
м. цма́кнуў цма́кнулі
ж. цма́кнула
н. цма́кнула
Загадны лад
2-я ас. цма́кні цма́кніце
Дзеепрыслоўе
прош. час цма́кнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэнтрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец. Утварыць (утвараць) канічную адтуліну для цэнтраў (у 8 знач.) перад апрацоўкай дэталей на станках.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

з’ядна́цца, з’ядно́ўвацца (утварыць адзінае цэлае) sich zusámmenschließen, sich veréinigen; sich scháren (вакол чаго-н. um A)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

расступі́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -сту́піцца; -сту́пімся, -сту́піцеся, -сту́пяцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адышоўшы ў бакі, даць месца для праходу, праезду.

Народ расступіўся.

2. Утварыць трэшчыны, разысціся ў бакі (пра зямлю, скалы, хвалі і пад.).

|| незак. расступа́цца, -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насто́яцца, ‑стоіцца; зак.

Утварыць настой, настойку. Вішні настояліся. □ Гаспадар паставіў на стол чайнік, а каб чай лепей настояўся, пакрыў чайнік старым адвакацкім капелюшом. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прараката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; зак.

1. Утварыць кароткі рокат, заракатаць. Блізка праракатаў аўтамат. Кулі ўпіліся ў яліну, пасыпалася кара. Ставер.

2. Ракатаць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крышталізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Утварыць (утвараць) крышталі, набыць (набываць) форму крышталяў. Соль крышталізуецца.

2. перан. Набыць (набываць) пэўныя ўстойлівыя формы. Думка крышталізуецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

образова́ть​I сов. и несов.

1. (создать) утвары́ць, ствары́ць; (составить) скла́сці;

образова́ть прямо́й у́гол утвары́ць прамы́ ву́гал;

за год накопле́ния образу́ют кру́пную су́мму за год зберажэ́нні складу́ць зна́чную су́му;

2. (сформировать) сфармірава́ць; ствары́ць; (организовать) арганізава́ць; (основать) заснава́ць;

образова́ть партиза́нские отря́ды арганізава́ць партыза́нскія атра́ды;

образова́ть коми́ссию ствары́ць (скла́сці) камі́сію.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прахрапці́, ‑пу, ‑пеш, ‑пе; ‑пём, ‑пяце; зак.

1. Утварыць храп. Хтосьці прахроп.

2. Храпці некаторы час.

3. Разм. Моцна праспаць некаторы час. Прахрапці ўсю ноч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)