Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
паласа́, -ы́, мн. пало́сы і (з ліч. 2, 3, 4) паласы́, -ло́с, ж.
1. Доўгая роўная лінія (на малюнку, чарцяжы), след на якой-н. паверхні ад чаго-н.; доўгая вузкая частка якой-н. прасторы.
Чырвоныя і сінія палосы на хустцы.
П. на целе ад удару.
П. дыму.
2. Працяглы ўчастак чаго-н., пояс.
Гліністая п.
Прыфрантавая п.
3. Невялікі вузкі ўчастак ворнай зямлі сялянскага надзелу (гіст.).
4.Старонка ў наборы, у друкаваным выданні (спец.).
Газетная п.
5.перан. Прамежак часу, перыяд.
Самая шчаслівая п. яго жыцця.
6.перан. Настрой, стан.
Змрочная п. найшла на яго.
|| памянш.пало́ска, -і, ДМ -ло́сцы, мн. -і, -сак, ж. (да 1—3 знач.).
Тканіна ў палоску.
|| прым.пало́сны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.) іпаласны́, -а́я, -о́е (да 1 і 4 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
page
I[peɪdʒ]1.
n.
1) старо́нка, бало́нка, бачы́на f.
2) пэры́яд -у m., эта́п у гісто́рыі
2.
v.
нумарава́ць старо́нкі
II[peɪdʒ]
n.
1) хлапе́ц для пасы́лак, пабяга́ч пабегача́, пасы́льны -ага m
2) паслу́жнік -а m. (у парлямэ́нце)
3) паж (у бібліятэ́цы)
4) Hist. паж -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пе́рсі ’грудзі ў каня’ (кам., бых., КЭС; Нар. Гом.; беласт., шчуч., Сл. ПЗБ), (паэтычн.) ’грудзі ў чалавека’ (ТСБМ), укр.пе́рси, перс(а), рус.пе́рси грудзі, пярэдняя частка цела — ад шыі да жывата’, ’унутраныя органы, размешчаныя ў грудзях; лёгкія’, стараж.-рус.пьрсь; польск.pierś, piersi ’грудзі’, ’жаночыя грудзі’, чэш.prsy < prs, prso, prsa < ст.-чэш.prsi — мн. (парны) л. ж. р.; славац.prsia (н. р. мн. л.), славен.pŕsi (ж. р.), pŕsa (н. р.), серб.-харв.пр̏си, пр̏са ’грудзі’, ст.-слав.прьси. Прасл.*pьrsi, роднаснае літ.жамойцк.pìršys (ж. р.) ’грудзі ў каня’, ст.-інд.párçuṣ ’рабро’, авест.parəsu‑, pərəsu‑ ’рабро, бок’; асец.fars ’тс’, ’краіна, старонка’ — да і.-е.*perкʼ са значэннем ’рабро’ (Міклашыч, 342; Траўтман, 220; Покарны, 820; Фасмер, 3, 245; Махэк₂, 486; Бязлай, 3, 129). Відаць, прасл.*pьrsi азначала, аднак, ’жаночыя грудзі’, побач з *grǫdь ’грудзі чалавека’ і vъn‑ědro ’ўнутраныя органы’. Значэнне ’грудзі ў каня’ развілося ў некоторых гаворках пазней шляхам семантычнага пераносу ў сувязі са з’яўленнем конскай вупражы, параўн. персці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
karta
kart|a
ж.
1. ліст, старонка;
~a tytułowa — тытульная старонка;
przerzucać ~y — перагортваць старонкі;
piękna ~a jego życia перан. слаўная старонка яго жыцця;
2.карц. карта;
stawiać wszystko na jedną ~ę перан. ставіць усё на адну карту;
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
clean1[kli:n]adj.
1. чы́сты; аха́йны;
clean habits аха́йнасць;
clean hands чы́стыя ру́кі;
keep oneself clean быць аха́йным;
keep one’s house clean трыма́ць дом у чысціні́/чыстаце́
2. све́жы, які́ не быў у карыста́нні;
clean clothes све́жая во́пратка;
a clean page чы́стая старо́нка
3. дабрачы́нны, дабрадзе́йны, цнатлі́вы, цно́тны;
lead a clean life жыць дабрачы́нна
4. сумле́нны, праўдзі́вы;
a clean fight сумле́нная барацьба́
5. прысто́йны;
clean jokes прысто́йныя жа́рты
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
но́та1, ‑ы, ДМ ноце, ж.
1. Умоўны графічны знак для запісу гукаў музыкі.
2. Асобны гук пэўнай вышыні ў музыцы і спевах. Высокія ноты ў песнях. □ На сярэдзіне сяла моцна за[й]граў гармонік; ноты яго былі то вельмі гучнымі, то зусім зніжаліся і разносіліся — ціха ды роўна.Каваль.
3.толькімн. (но́ты, нот). Тэкст музычнага твора ў нотным запісе; сшытак, кніга або старонка з запісам музычнага твора. Адзін з.. [аркестрантаў] — той, што выконваў абавязкі бібліятэкара, — застаўся збіраць папкі з нотамі.Мехаў.
4.перан. Тон, інтанацыя мовы, якія выражаюць якое‑н. пачуццё. — Глядзіце, што за дуб! І бура не зваліць! — і нота задавалення пачулася ў голасе Баруты-бацькі.Колас.На якіх нотах адбылася паміж.. [механізатарам і Міколам] размова, Мікола не расказваў нікому.Б. Стральцоў.
•••
Як да нотах — без цяжкасцей, вельмі лёгка.
[Ад лац. nota — знак, заўвага.]
но́та2, ‑ы, ДМ ноце, ж.
Афіцыяльны дыпламатычны зварот урада адной дзяржавы да другой. Абмен нотамі. Нота пратэсту.
•••
Вербальная нота — дыпламатычнае пісьмовае паведамленне, не змацаванае подпісам, якое мае значэнне вуснай заявы.
[Ад лац. nota — знак, заўвага.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
quarter1[ˈkwɔ:tə]n.
1. чвэрць, чацвёртая ча́стка;
a quarter of a mile чвэрць мі́лі;
a page and a quarterстаро́нка з чвэ́рцю
2. чвэрць гадзі́ны, пятна́ццаць хвілі́н;
I’ll meet you in a quarter of an hour. Сустрэнемся праз чвэрць гадзіны.
3. кварта́л, чвэрць го́да, тры ме́сяцы
4. кварта́л;
a residential quarter кварта́л жылы́х дамо́ў; раён, ча́стка го́рада;
a student quarter студэ́нцкі гарадо́к;
in the industrial quarter of the city у прамысло́вым раёне го́рада
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
«АПАКРЫ́СІС»,
Апокрысіс, «Апокрисис, албо отповедъ на книжкы о съборе Берестейском...», помнік стараж.бел. пісьменства; твор царкоўна-палемічнай літаратуры. Апубл. ў 1597 у Вільні на польск. мове, перавыд. у 1598 у Астрозе ў перакладзе на старабел. мову. Аўтар (мяркуюць — валынскі пратэстант Марцін Бранеўскі) па даручэнні кн. Канстанціна Астрожскага выступіў у абарону нац.-рэліг. незалежнасці праваслаўных Украіны і Беларусі пасля Брэсцкай уніі 1596 і ў адказ на кнігі яе апалагетаў П.Скаргі і І.Пацея, схаваўшыся пад псеўданімам Хрыстафор Філалет. Аўтар паказаў, што царк. саюз уніяцкіх і каталіцкіх епіскапаў абумоўлены не праблемамі багаслоўскай ісціны і маралі, а імкненнем да гарантаваных матэрыяльных выгод, высокіх дзярж. пасад, рэліг. прывілеяў і паліт. правоў. У «Апакрысісе» выкарыстаны шырокі арсенал літ. і фалькл. мастацкіх сродкаў: анекдатычныя гісторыі, байкі, сатыр. бытавыя замалёўкі, трапныя прыказкі і прымаўкі, каларытныя эпітэты і параўнанні. «Апакрысіс» — яркая старонка антыуніяцкай публіцыстыкі. Ён адыграў значную ролю ў кансалідацыі ўкр. і бел. народаў у іх барацьбе за нац.-культ. самабытнасць. Раскрыўшы вострую супярэчнасць паміж феад. вярхамі двух асн. веравызнанняў Рэчы Паспалітай, аўтар змагаўся за традыцыі і веру народа з пазіцый мясц. знаці, якая баялася, каб палітыка уніяцка-каталіцкага духавенства не прывяла дзяржаву да ўнутр. сац. і нац.-вызв. вайны. Таму ён заклікаў знаць да салідарнасці і сумесных дзеянняў.
Літ.:
Яременко П.К. Український письменник-полемист Христофор Філалет і його «Апокрисис». Львів, 1964.