*Мэндаль, міёр.мэндъль ’дурны, някемлівы, нездагадлівы’ (З нар. сл.) ці ме́ндаль ’хітры ашуканец’ (паўд.-усх., КЭС) утвораны, відаць, ад імя (прозвішча) ці мянушкі чалавека. Апошняе, магчыма, з польск.mędral < mądry ’мудры, разумны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэнтге́н ’кароткія электрамагнітныя хвалі’ (ТСБМ), рэнге́нт ’тс’ (Сл. ПЗБ), рэге́нт ’тс’ (Сл. ПЗБ, Яўс.). З рус.рентге́н ’тс’, якое з ням.Röntgen ад прозвішча нямецкага фізіка W. Roentgen (Булыка, СІС, 2, 325).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Nénnung
f -, -en
1) на́зва
óhne ~ des Námens — не называ́ючы про́звішча
2) спорт. заяўка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прыві́цца, прыўецца; пр. прывіўся, ‑вілася, ‑лося; зак.
Замацавацца, укараніцца, стаць звычайным. Ні класіцызм, ні рамантызм, ні сентыменталізм як творчыя метады не прывіліся ў беларускай літаратуры.«Полымя».Вось недзе ў часе вандровак і прывілося роду Абрама прозвішча Плотка.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пісарчу́к, ‑а, м.
Разм.
1. Памочнік пісара. З боку ж Даўбешкі быў яго памочнік, пісарчук, прозвішча якога мне казалі, ды я забыўся.Гарэцкі.Уладыслаў адразу заняў пасаду пісарчука ў адным з маёнткаў князя Радзівіла.Машара.
2.Зніж. Пісар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамармыта́ць, ‑мычу, ‑мычаш, ‑мыча; зак., што і без дап.
Сказаць ціха і неразборліва. Дырыжор падаў руку, скупа усміхнуўшыся, прамармытаў імя і прозвішча — зразумець было цяжка.Асіпенка.— Каб ён [Юрка] сабе ногі паламаў, — прамармытаў п’яны суддзя, седзячы ў кутку.Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцёклы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Які ўцёк, збег адкуль‑н., беглы. [Выхвалінскі:] «... У чацвер прыйдзе да вас жанчына, хустка на галаве белая, за спінаю кайстра, завуць яе Насця, а прозвішча Бойка і будзе яна быццам пытацца пра ўцёклую карову»...Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляндры́нка, ляндры́нкі ’цукеркі — ледзянцы’ (астрав., Сцяшк. Сл.; брасл., Сл. ПЗБ; драг., КЭС). Запазычана з польск.landrynka, landrynki, landryny, якія ўзыходзяць да прозвішчаЛандрин, уладальніка цукеркавай фабрыкі ў Расіі ў XIX ст. (Слаўскі, 4, 46).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Патэфо́н ’апарат для прайгравання пласцінак’ (ТСБМ). З франц.pathéphone, якое складаецца з pathe < з прозвішчаCh. Pathé, прамыслоўца, заснавальніка (у 1890 г.) фірмы, і ст.-грэч.φωνή ’голас, крык, мова’, — праз польск. і рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талсто́ўка ’шырокая, доўгая мужчынская кашуля ў складку з поясам’ (ТСБМ), таўсто́ўка ’тс’ (Кал.), таўсто́лка ’верхняя мужчынская кашуля з даматканага палатна’ (Ян.). Запазычана з рус.толсто́вка ’доўгая верхняя мужчынская кашуля’, што ад прозвішча пісьменніка Л. Талстога.