бел. Галава не ведае, што язык апавядае. Вярзе грушу на вярбе. Язык ідзе ўперад розуму. Пусты млын меле, а памолу няма. Дурань языка на прывязі не трымае. Дурны сабака гаўкае, хоць і сыты. Дурны сабака і на свой хвост брэша. Дурны аб дурным і гаворыць.
рус. Пустая мельница и без ветра мелет. Язык говорит/лепечет, а голова не ведает. Дурак мелет, а умный верит. Вертит языком, как корова хвостом. Дурака слушать ‒ пирога не кушать. Пустая мельница без толку мелет. Дурной язык ‒ голове неприятель.
фр. Ce sont les tonneaux vides qui font le plus de bruit (Пустые бочки гремят больше всего).
англ.
нем. Reden wie ihm der Schnabel gewachsen ist (Говорить, как у него вырос клюв).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Дурдо́ла ’дурыла, дурань’ (Нас.). Няясна. Нейкае кантамінаванае слова (першая частка да дур‑ ’дурны, дурань, дурыць’; параўн. адносна ўтварэння ў Насовіча таксама дуры́лда, дуры́нда ’дурань’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паўгало́вы, паўгалоўкабаты ’недарэчны, неразумны’ (карэліц., слонім., Сцяшк. Сл.). Калька з польск.półgłówek ’дурны, прыдуркаваты’, як, відаць, і літ.pusgalvis ’тс’. Параўн. рус. (полоумный) ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дурнава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Не зусім разумны, крыху дурны. Бывалі такія выпадкі, калі які-небудзь дурнаваты язь або лешч, уцякаючы «на ваду», трапляў у сетку.Колас.// Які выражае разумовую абмежаванасць, тупасць. Руды, калматы Ігнат, хутка пасалавеўшы, упяўшы дурнаватыя вочы ў стол, амаль увесь час маўчаў — не дарма далі мянушку — Барак!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
headless
[ˈhedləs]
adj.
1) безгало́вы
2) без правадыра́
3) без галавы́, неразу́мны, дурны́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
inept
[ɪˈnept]
adj.
1) недарэ́чны
2) дурны́, бязглу́зды, неразу́мны
3) нязгра́бны; нехлямя́жы, непаваро́тлівы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
barmy
[ˈbɑ:rmi]
adj. -ier, -iest
1) які́ фэрмэнту́е, пе́ністы
2) informal прыду́ркаваты, дурны́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
donkey
[ˈdɑ:ŋki]
n., pl. -keys
1) асёл -ла́m.
2) дурны́, упа́рты чалаве́к
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
dumb
[dʌm]
adj.
1) нямы́
2) бязмо́ўны; маўклі́вы
3) informal неразу́мны, бязглу́зды; дурны́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Рытату́йня, рытату́йнасць, рыстату́йня, рыстату́йнасць ’дурнота’ (Янк. Мат.), рытату́йна, рыстату́йна ’бязглузды, дурны’ (Янк. Мат.), рытату́йный, рыстату́йный ’бязглузды, дурны’ (Янк. Мат.), руск. дыял.ритату́ешник ’клоун, камедыянт’, ритату́й ’камедыянт’, ’дурань, прыдурак’, ритату́йчик ’кукла’. Магчыма, экспрэснае ўтварэнне ад ратату́й ’французскае блюда’. З іншага боку параўн. чэш.řítiti se ’скідваць’, ’абрушвацца’, ’абвальвацца’, серб.-харв.ри̏таты се ’брыкацца’, ’біць заднімі нагамі’ (пра каня), балг.ри́там, ры́там ’брыкаць’, ’лягаць’, ’піхаць’, якое да прасл.*rjutiti, rutiti ’брыкацца’.