На́ гле ’вельмі’ (Бяльк. ), на́ гле , на́ гло ’надта, вельмі’ (ТС ), на́ гля ’тс’ (лях. , Янк. Мат. ; Сцяшк. Сл. ). Мясцовае семантычнае ўтварэнне на базе прыметніка наглы (гл.) са значэннем ’вялікі, высокі’, параўн. ду́ жа ’вельмі, надта’ ад ду́ жы ’моцны, вялікі’ і пад., параўн. Варбат, Этимология –1964, 29.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mocny
моцны; дужы ; трывалы;
mocny sen — моцны сон;
mocny z polskiego — моцны ў польскай мове
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ка́ ша , -ы, мн. -ы, каш, ж.
1. Густая страва са звараных круп.
Манная к.
Аўсяная к.
2. перан. Разрэджаная маса чаго-н. , падобная з выгляду на гэту страву.
Снег ператварыўся ў кашу.
3. перан. Беспарадак, неразбярыха.
У яго ў галаве к.
◊
Бярозавая каша — розгі або дубец, рэмень і пад.
Заварыць кашу — распачаць якую-н. непрыемную, клапатлівую справу.
Кашы не зварыш з кім — не дагаворышся з кім-н. , не зробіш справу.
Мала кашы еў — малады, нявопытны, недастаткова дужы .
|| памянш. ка́ шка , -і, Д М -шцы, ж. (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
wú chtig
a
1) ця́ жкі; цяжкава́ гавы, ва́ жкі
2) грува́ здкі, вялі́ кі
3) ду́ жы , во́ латаўскі, атлеты́ чны
4) уплыво́ вы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Сілкава́ ць ‘карміць, падмацоўваць ежай’ (ТСБМ , Касп. ), сілкава́ цца ‘падмацоўвацца’ (Шат. , Касп. , Др.-Падб. , Гарэц. , Байк. і Некр. , Сцяшк. ); ‘пабірацца, харчавацца’: сілкавацца ласкавым хлебам (Сержп. Прымхі ). Укр. силкува́ ти ‘падмацоўваць’, силкува́ тися ‘сіліцца, старацца, узмацняцца’ Ад *сілка , памянш. да сіла (гл.); параўн. укр. си́ лка ‘тс’, силко́ вий ‘дужы , моцны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абу́ рыцца , ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Стаць абураным; разгневацца. [Раман] нёс у кішэні паперку на атрыманне саломы і загадзя ведаў, як абурыцца цешча, што не выпрасіў сена. Чарнышэвіч .
абуры́ цца , ‑рыцца; зак.
Разм. Абрушыцца, абваліцца. Сцяна абурылася. □ Высокі, дужы ў плячах,.. [Міхалка], як бы наўмысля, падпёр плячыма Сузонаву хату, каб яна не абурылася. Галавач .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зло́ мак , -мка м.
1. ло́ маная вещь;
2. перен. , разг. (о человеке, обычно с отрицанием ) сла́ бый, больно́ й;
ба́ цька ду́ жы , і сын не з. — оте́ ц си́ льный, и сын не сла́ бый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сильне́ е сравн. ст.
1. нареч. мацне́ й; см. си́ льно ;
2. прил. мацне́ йшы, больш мо́ цны; дужэ́ йшы, больш ду́ жы , здараве́ йшы, больш здаро́ вы; больш магу́ тны; больш ва́ жкі, больш грунто́ ўны; см. си́ льный .
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
muscular
[ˈmʌskjələr]
adj.
1) му́ скульны
a muscular tissue — му́ скульная тка́ нка
a muscular strain — расьцягне́ ньне му́ скула
2) мускулі́ сты, мо́ цны, ду́ жы
a muscular arm — мускулі́ стая рука́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fest
нескл.
1. дужы , здаравенны;
fest baba — здаравенная баба; баба-гром;
2. моцна, здорава;
na fest — канчаткова
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)