◎ Няве́га ’няветлівы чалавек’ (круп., Макар.). Зыходнай магла быць форма тыпу рус. невежа ’цёмны, неадукаваны чалавек’ (< *ne‑vedja, гл. ведаць), тады канец слова перароблены ў выніку экспрэсіўнай дэпалаталізацыі з мэтай «агрублення», параўн. Сярога і Сярожа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ачарні́ць, ачарню, ачэрніш, ачэрніць; зак., каго-што.

1. Зрабіць чорным, афарбаваць у чорны колер.

2. перан. Узвесці паклёп, абгаварыць; зняславіць. [Паўлінка:] Гэта ж трэба ведаць, столькі мой тата на.. [Якіма] усякай дарэмшчыны пагаварыў і ачарніў, а.. [Якім] хоць бы што. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

know​2 [nəʊ] v. (knew, known)

1. ве́даць;

as/so far as I know нако́лькі мне вядо́ма;

as you know як вам вядо́ма;

I wouldn’t know infml адку́ль мне ве́даць;

How do you know? Адкуль вы ведаеце?/Чаму вы так лічыце?

2. разуме́ць;

Do you know what I mean? Вы разумееце, што я маю на ўвазе?

3. быць знаёмым;

I know Mr Smith – he lives near me. Я ведаю пана Сміта – ён жыве недалёка ад мяне;

get to know знаёміцца;

I’m getting to know my neighbours. Я знаёмлюся з маімі суседзямі.

4. (by) пазнава́ць;

I knew him by his voice. Я пазнаў яго па голасе.

♦

not know smb. from Adam infml зусі́м не ве́даць каго́-н.;

know smth. inside out ве́даць што-н. даскана́ла;

know smb. by sight ве́даць каго́-н. у твар (але не быць добра знаёмым);

Heaven/God/who knows infml бог/хто яго́ ве́дае

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

umieć

umie|ć

незак. умець, ведаць, знаць;

~ć pisać i czytać — умець пісаць і чытаць; быць пісьменным;

nie ~m pływać (prowadzić samochodu) — я не ўмею плаваць (вадзіць машыну);

~ć na pamięć — ведаць на памяць;

~ć po polsku — ведаць польскую мову

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

выно́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць.

Незак. да вынесці.

•••

Выносіць смецце з дому (хаты) — рабіць вядомым тое, чаго не павінны ведаць іншыя. [Гарлахвацкі:] Спадзяюся, што смецця з хаты выносіць вы не будзеце, каб гэта не лягло бруднай плямай на нашу ўстанову. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канспірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.

Захоўваць канспірацыю; таіцца, хавацца. Мірон стварыў ячэйку ў вёсцы, з якою амаль што не канспіраваўся, на нарадах шмат гаварыў і прарочыў хуткую міжнародную рэвалюцыю. Пестрак. — Чалавек павінен ведаць мясцовасць, людзей, умець найлепш канспіравацца. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́вуцтва, ‑а, н.

Адсутнасць ведаў, неадукаванасць, недасведчанасць у чым‑н. [Антаніна Аркадзеўна:] — Божа мой, якое дрымучае невуцтва! Дваццаць гадоў вучыць дзяцей і не ведаць, дзе востраў Калімантан. Шамякін. [Шэмет:] — Судзяць не Дубалеку, а непаваротлівасць, абыякавасць, .. бязволле, марудлівасць, невуцтва — вось што судзяць. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Разве́даць ’дазнацца пра што-небудзь’, ’зрабіць абследаванне чаго-небудзь’ (ТСБМ), ’даведацца’ (лід., Сл. ПЗБ), разве́даны ’выяўлены, знойдзены, распазнаны’ (Сцяшк. Сл.), разве́дка ’здабыванне звестак, абследаванне’ (ТСБМ), ’першы вылет пчол пасля зімы’ (Сцяшк.). Ад раз- і ве́даць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сла́ба прысл

1. schwach; lóse;

сла́ба завяза́ць lóse zúbinden*;

2. (дрэнна) schlecht;

сла́ба ве́даць мо́ву die Spráche schlecht behérschen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вало́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. кім-чым. Мець у сваёй уласнасці, уладаць.

В. маёмасцю.

2. перан., кім. Трымаць у сваёй уладзе, падпарадкоўваць сабе, кіраваць.

Адна думка ўвесь час валодае ім.

3. чым. Умець, мець магчымасць карыстацца чым-н., дзейнічаць пры дапамозе чаго-н.

В. зброяй.

Не в. левай рукой.

В. пяром (умець добра пісаць). В. некалькімі замежнымі мовамі (ведаць іх). В. сабой (трымацца спакойна ў любых абставінах).

|| наз. вало́данне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)