інды́к

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. інды́к індыкі́
Р. індыка́ індыко́ў
Д. індыку́ індыка́м
В. індыка́ індыко́ў
Т. індыко́м індыка́мі
М. індыку́ індыка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

інды́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Вялікая свойская птушка сямейства фазанавых, якую разводзяць для атрымання мяса; самец гэтай птушкі.

◊

Змяняць быка на індыка — памыліцца пры выбары (замест лепшага выбраць горшае).

|| ж. інды́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. інды́чы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інды́к, -ка́ м. индю́к; инде́йский пету́х;

◊ змяня́ць бы́ка на інды́ка — променя́ть куку́шку на я́стреба

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

інды́к, ‑а, м.

Вялікая свойская птушка сямейства фазанавых, якую разводзяць для атрымання мяса; самец гэтай птушкі.

•••

Змяняць быка на індыка гл. змяняць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Інды́к, інды́чка, індычаня́, індычанё (ТСБМ), індзю́чка (Мат. Гом.), індыча́ціна ’індычае мяса’ (Жд. 2). Ст.-бел. индыкъ, индикъ (1688 г.) запазычана з польск. indyk, дзе з лац. indicus ’індыйскі’, паколькі птушку завезлі ў XVI ст. з Вест–Індыі (Булыка, Лекс. запазыч., 143; Слаўскі, 1, 457). Для рус. индюк (XIX ст.) польская была таксама мовай-пасрэднікам (Праабражэнскі, 1, 271; Фасмер, 2, 132; Шанскі, 2, I, 75).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

индю́к інды́к, -ка́ м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

инде́йский індзе́йскі;

инде́йский пету́х інды́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пракулдыя́чыць

‘невыразна прамовіць што-небудзь і без прамога дапаўнення (поп кулдыячыў, як індык)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пракулдыя́чу пракулдыя́чым
2-я ас. пракулдыя́чыш пракулдыя́чыце
3-я ас. пракулдыя́чыць пракулдыя́чаць
Прошлы час
м. пракулдыя́чыў пракулдыя́чылі
ж. пракулдыя́чыла
н. пракулдыя́чыла
Загадны лад
2-я ас. пракулдыя́ч пракулдыя́чце
Дзеепрыслоўе
прош. час пракулдыя́чыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мыля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.

Варушыць губамі. [Суддзя] надзімаўся, як індык, нешта хацеў сказаць, але ў разгубленасці толькі мыляў губамі. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцвярджа́цца, ‑аецца; незак.

1. Гаварыцца, выказвацца дзе‑н. Важная думка пра тое, што трэба быць заўсёды і ва ўсім сумленным, сцвярджаецца ў апавяданні «Індык». «Полымя».

2. Зал. да сцвярджаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)