шы́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. шы́ла шы́лы
Р. шы́ла шы́лаў
Д. шы́лу шы́лам
В. шы́ла шы́лы
Т. шы́лам шы́ламі
М. шы́ле шы́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шы́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

Інструмент для праколвання адтулін у выглядзе завостранага стрыжня з дзяржаннем.

Ш. ў мяшку не схаваеш (прыказка).

|| памянш. шы́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (разм.).

|| прым. шы́льны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шы́ла ср. ши́ло;

◊ хапі́ць шы́лам па́такі — ухвати́ть ши́лом па́токи;

ш. ў мяшку́ не схава́еш — посл. ши́ла в мешке́ не утаи́шь;

у яго́ і ш. го́ліць — посл. у него́ и ши́ло бре́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шы́ла, ‑а, н.

Інструмент у выглядзе завостранага металічнага стрыжня з дзяржальнам для праколвання дзірак, які ўжываецца ў шавецкай і рымарскай справе. Бацьку абрыдлі дратва, шыла і малаток, яго рукі засумавалі па плузе і касе, а сэрца рвалася на лясное прыволле. С. Александровіч. Усе майстры з усяго царства з’явіліся ў сталіцу — .. сталяры з піламі, шаўцы з шыламі... Якімовіч.

•••

Хапіць шылам кашы (патакі) гл. хапіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шы́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шы́ю шы́ем
2-я ас. шы́еш шы́еце
3-я ас. шы́е шы́юць
Прошлы час
м. шы́ў шы́лі
ж. шы́ла
н. шы́ла
Загадны лад
2-я ас. шы́й шы́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шы́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шва́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, шва́ек, ж.

Плоскае шыла, якім колюць свіней.

|| прым. шва́ечны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

награшы́ць, -грашу́, -грашы́ш і -грэ́шыш, -грашы́ць і -грэ́шыць; -грашы́м і -грэ́шым, -грашыце́ і -грэ́шыце, -граша́ць і -грэ́шаць; -грашы́ў, -шы́ла; зак. (разм.).

Нарабіць грахоў, грэшных учынкаў.

Нямала людзі награшылі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шы́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шыла. Шыльнае дзяржальна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шылападо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які сваім знешнім выглядам, формай нагадвае шыла. Шылападобная дзюба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запяршы́ць сов., безл. заперши́ть;

~шы́ла ў го́рле — заперши́ло в го́рле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)