шчо́дра

прыслоўе, утворана ад прыметніка

станоўч. выш. найвыш.
шчо́дра шчадрэ́й найшчадрэ́й

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шчо́дра нареч. ще́дро

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ще́дро нареч., в разн. знач. шчо́дра;

ще́дро одари́ть шчо́дра абдары́ць (надары́ць);

ще́дро обеща́ть шчо́дра абяца́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оби́льно нареч. бага́та, шчо́дра; бага́та, гу́ста, пы́шна; см. оби́льный;

оби́льно про́литая кровь шчо́дра пралі́тая кроў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

азалаці́ць, -лачу́, -ло́ціш, -ло́ціць; -ло́чаны; зак., каго-што (разм.).

1. перан. Пазалаціць, надаць залацісты колер чаму-н.

Восень азалаціла лес.

2. Шчодра ўзнагародзіць, абагаціць.

Небывалы ўраджай лёну азалаціў вяскоўцаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.

Прыгатаваць для яды смажаннем. Засмажыць гусака. □ Антаніна Міхайлаўна засмажыла грыбы, шчодра заправіла іх смятанай. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імша́рына, ‑ы, ж.

Тое, што і імшара. Над купчастай імшарынай пацешна ўзнімаецца бусел, паважна ляціць над полем. Лынькоў. Цвітуць верасы, на балотных імшарынах шчодра высыпалі журавіны. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жме́ня, -і, мн. -і, жмень, ж.

1. Далонь і пальцы рукі, складзеныя так, каб імі можна было зачэрпнуць або ўтрымаць што-н.

Зачэрпваць жменяй.

2. Колькасць чаго-н., што змяшчаецца ў складзеную так руку.

Ж. мукі.

3. перан., чаго. Зусім невялікая колькасць каго-, чаго-н.

Ж. сена.

◊

Поўнай жменяй — шчодра, не шкадуючы.

|| памянш. жме́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

Засталася ж. байцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шчо́дры, -ая, -ае.

1. Які шырока аказвае дапамогу, ахвотна траціць сродкі на іншых, не скупы.

Ш. чалавек.

2. перан. Які з ахвотай, многа хваліць.

Ш. на пахвалу.

3. Каштоўны, багаты.

Ш. падарунак.

Шчодра (прысл.) надзяляць каго-н. чым-н.

4. перан. Моцны, інтэнсіўны ў сваім дзеянні, выяўленні.

Ш. бой.

Ш. дождж.

◊

Шчодрай рукой (надзяляць каго-н.) — не шкадуючы.

|| наз. шчо́драсць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пла́тна, пла́тно ’з плацяжу’, ’шчодра, багата’ (Нас.), ’выгадна’ (ТС; гродз., Сл. ПЗБ), пла́тны ’верны ў плацяжы, плацежны, шчодры’ (Нас.). З польск. płatno (з XV ст.) ’варта, выгадна, аплочваецца’ < płatny ’цэнны, дарагі, карысны, вартасны’, ст.-чэш. platný, якія з прасл. *plat‑ьnъ < *platiti ’плаціць’ (Банькоўскі, 2, 620). Варш. сл. (4) выводзіць значэнне польск. płatno з ням. giltig ’варта, каштуе, мае цану’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)