шты́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
шты́к |
штыкі́ |
| Р. |
штыка́ |
штыко́ў |
| Д. |
штыку́ |
штыка́м |
| В. |
шты́к |
штыкі́ |
| Т. |
штыко́м |
штыка́мі |
| М. |
штыку́ |
штыка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
штык², -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).
Пласт зямлі на глыбіню палатна рыдлёўкі.
Глыбінёй у два штыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штык¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Колючая зброя, якая насаджваецца на канец ствала вінтоўкі, ружжа.
Клінковы ш.
Ісці ў штыкі (пра рукапашны бой).
2. Узброены баец, салдат (спец.).
У роце засталося сорак штыкоў (гэта значыць стралкоў-пехацінцаў).
◊
У штыкі сустракаць (прыняць) каго-н. — крайне варожа.
Трымацца на штыках (перан.) — сілай войск.
Як штык (разм.) — зусім дакладна, безумоўна.
Каб з’явіўся заўтра сюды як ш.
|| прым. штыкавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штык I, род. штыка́ м., в разн. знач. штык;
гранёны ш. — гранёный штык;
у ро́це застало́ся со́рак ~ко́ў — в ро́те оста́лось со́рок штыко́в;
капа́ць глыбінёй на ш. — копа́ть глубино́й на штык;
○ прымкну́ць ш. — воен. примкну́ть штык;
◊ сустрэ́ць (прыня́ць) у штыкі́ — встре́тить (приня́ть) в штыки́
штык II, род. штыка́ м., мор. штык
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штык в разн. знач. штык, род. штыка́ м.; штых, род. штыха́ м.;
примкну́ть штыки́ воен. прымкну́ць штыкі́ (штыхі́);
встре́тить в штыки́ сустрэ́ць у штыкі́ (штыхі́).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
штык 1, ‑а, м.
1. Халодная колючая зброя ў выглядзе вялікага нажа, якая насаджваецца на канец ствала вінтоўкі, карабіна, аўтамата. Дзям’ян яшчэ раз нырнуў штыком.. [ворага] ў грудзі і, забраўшы зброю, выйшаў на ганак. Кавалёў. Напарнік тым часам вырваў штык з кудзелі, адступіўся ў сенцы, завярнуў вінтоўку штыком наперад і рынуўся ў хату. Лецка. // перан. Ужываецца для абазначэння ваеннай сілы як сімвал яе. Браты, мы ведаем — Няроўнае змаганне: Супроць вас штык, Астрогі, катаванне. Колас. Бізун, штык і куля царскіх катаў пераконвалі сялян, што памешчыкі і чыноўнікі дзейнічаюць заадно. Лушчыцкі. // У спорце — плоская сталёвая пласцінка з шляпкай ці цыліндрам на тонкім канцы, якая надзяецца на ствол стрэльбы, карабіна. Фехтаванне на штыках.
2. Спец. Узброены баец, салдат (ужываецца як адзінка падліку пяхоты). Як атрад партызанскі ішоў з баёў, Небагата ў атрадзе было штыкоў: Хто скалечаны, Хто паранены... Лужанін.
•••
Прымкнуць штык гл. прымкнуць.
Падняць (узняць) на штыкі гл. падняць.
Сустрэць (прыняць) у штыкі гл. сустрэць.
Як штык — поўнасцю, зусім (гатовы да чаго‑н., здаровы і пад.).
[Ад польск. sztych.]
штык 2, ‑а, м.
Спец. Асобы марскі вузел пры звязванні тоўстых вяровак, канатаў.
штык 3, ‑а, м.
Пласт зямлі на глыбіню палатна рыдлёўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штык, штых; багнет (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
штык-ю́нкер
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
штык-ю́нкер |
штык-ю́нкеры |
| Р. |
штык-ю́нкера |
штык-ю́нкераў |
| Д. |
штык-ю́нкеру |
штык-ю́нкерам |
| В. |
штык-ю́нкера |
штык-ю́нкераў |
| Т. |
штык-ю́нкерам |
штык-ю́нкерамі |
| М. |
штык-ю́нкеру |
штык-ю́нкерах |
Крыніцы:
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
штык-ю́нкер, ‑а, м.
У 18 ст. — афіцэрскі чын у артылерыі, які адпавядаў прапаршчыку ў пяхоце. // Асоба, якая мела такі чын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чатырохгра́нны, -ая, -ае.
Які мае чатыры грані.
Ч. штык.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)