штурхану́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. штурхану́ штурханё́м
2-я ас. штурхане́ш штурханяце́
3-я ас. штурхане́ штурхану́ць
Прошлы час
м. штурхану́ў штурхану́лі
ж. штурхану́ла
н. штурхану́ла
Загадны лад
2-я ас. штурхані́ штурхані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час штурхану́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

штурхану́ць сов., однокр. толкну́ть, толкану́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

штурхану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да штурхаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шту́рхаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Рухаць ад сябе, кранацца рэзкім рухам, кароткім ударам.

Ш. у спіну сяброўку.

Ш. тачку.

2. Трымаючы на ўзроўні плячэй, рэзкім моцным рухам паднімаць над сабой (штангу, гіру) або штуршком кідаць наперад (звычайна ядро; спец.).

Ш. ядро.

Ш. штангу.

3. перан., каго (што). Прымушаць да чаго-н., садзейнічаць сваім умяшаннем развіццю чаго-н.

Ш. каго-н. на нядобры ўчынак.

|| зак. штурхану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і штурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. шту́рханне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

куксану́ць

‘стукнуць, штурхануць каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. куксану́ куксанё́м
2-я ас. куксане́ш куксаняце́
3-я ас. куксане́ куксану́ць
Прошлы час
м. куксану́ў куксану́лі
ж. куксану́ла
н. куксану́ла
Загадны лад
2-я ас. куксані́ куксані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час куксану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шаро́хнуць

‘варухнуць, штурхануць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шаро́хну шаро́хнем
2-я ас. шаро́хнеш шаро́хнеце
3-я ас. шаро́хне шаро́хнуць
Прошлы час
м. шаро́хнуў шаро́хнулі
ж. шаро́хнула
н. шаро́хнула
Загадны лад
2-я ас. шаро́хні шаро́хніце
Дзеепрыслоўе
прош. час шаро́хнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ператаўхну́ць

‘штурхануць каго-небудзь, што-небудзь кароткім, рэзкім рухам з аднаго месца ў іншае’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ператаўхну́ ператаўхнё́м
2-я ас. ператаўхне́ш ператаўхняце́
3-я ас. ператаўхне́ ператаўхну́ць
Прошлы час
м. ператаўхну́ў ператаўхну́лі
ж. ператаўхну́ла
н. ператаўхну́ла
Загадны лад
2-я ас. ператаўхні́ ператаўхні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час ператаўхну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Варсану́ць ’піхнуць, штурхануць’ (Янк. II, Бяльк., Арх. ГУ), варса́нуць ’штурхануць’ (Арх. ГУ). Бясспрэчна, адносіцца да варс́аць ’калоць, кідаць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таўкану́ць ’штурхануць’ (асіп., ЛА, 2; Байк. і Некр.) тыўкану́ць ’тс’ (хоцім., ЛА, 2), таўкану́цца ’штурхануць’ (асіп., ЛА, 2). Да наступнага слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пхаць ’піхаць, штурхаць’ (ТСБМ, Нас., ТС, Бес., Шат., Гарэц.), ’напіхваць’ (Нас.; воран., Сл. ПЗБ), пха́цца (пхацьца) ’штурхацца, ціснуцца’ (Нас.; лоеў., Мат. Гом.; іўеў., Сл. ПЗБ), ’павольна ехаць’ (клец., Жыв. сл.), сюды ж пхнуць, пхну́цца ’штурхануць; павольна ехаць’ (ТС, Сл. ПЗБ, Гарэц., Мат. Гом.), а таксама пхену́ць ’штурхануць, піхануць’ (ТС), пхану́ць ’тс’ (брагін., Мат. Гом.). Гл. піхаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)