шма́лец, -льцу, м.
Гусіны тлушч.
|| прым. шма́льцавы, -ая, -ае.
Шмальцавая мазь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шма́лец
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
шма́лец |
| Р. |
шма́льцу |
| Д. |
шма́льцу |
| В. |
шма́лец |
| Т. |
шма́льцам |
| М. |
шма́льцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шма́лец, -льцу м. гуси́ный жир, гуси́ное са́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шма́лец, ‑льцу, м.
Гусіны тлушч. Птушынае царства, як у газетах пісалі, і не абы якой птушкі! Качкі, як гусі, а гусі, як ладныя індыкі. Адзін шмалец! Грамовіч. [Мацвееў:] — А зімой без кажуха, валёнак, не абмазаўшы твар шмальцам, і носу не вытыркай. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сма́лец обл. шма́лец, -льцу м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сма́лец ‘шмалец’ (Шат., Сцяшк., Вешт.), ‘шмалец; нагар у люльцы’ (ТС), сма́лец, сма́ляц, сма́лець ‘тс’ (смарг., баран., беласт., Сл. ПЗБ). З польск. smalec ‘тлушч’ (Сл. ПЗБ, 4, 498). Ужо ст.-бел. (XVI ст.) смалецъ ‘топлены тлушч, шмалец’ < ст.-польск. smalec < ням. Schmalz (Булыка, Лекс. запазыч., 117). Борысь (561) удакладняе паходжанне ст.-польск. smalc < с.-в.-ням. smalz ‘топлены тлушч; шмалец, тлушч, масла’. Гл. шмалец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абшма́льцаваць ’засаліць (адзежу)’ (Шат.) ад шмалец, смалец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гуси́ный гусі́ны;
гуси́ный жир шма́лец;
гуси́ная ко́жа гусі́ная ску́ра.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гусі́ны гуси́ный;
г. шма́лец — гуси́ный жир;
○ ~ная ску́ра — гуси́ная ко́жа;
~нае пяро́ — гуси́ное перо́;
◊ г. крок — гуси́ный шаг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
са́лоI ср. (жир) тлушч, род. тлу́шчу м.; (свиное) са́ла, -ла ср.; (нутряное, свиное) здор, род. здо́ру м.; (баранье, говяжье) лой, род. ло́ю м.; (гусиное) шма́лец, -льцу м.; (жидкое, топлёное) тук, род. ту́ку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)