шкандыба́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шкандыба́ю |
шкандыба́ем |
| 2-я ас. |
шкандыба́еш |
шкандыба́еце |
| 3-я ас. |
шкандыба́е |
шкандыба́юць |
| Прошлы час |
| м. |
шкандыба́ў |
шкандыба́лі |
| ж. |
шкандыба́ла |
| н. |
шкандыба́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
шкандыба́й |
шкандыба́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
шкандыба́ючы |
Іншыя варыянты:
шканды́баць.
Крыніцы:
krapivabr2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шканды́баць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шканды́баю |
шканды́баем |
| 2-я ас. |
шканды́баеш |
шканды́баеце |
| 3-я ас. |
шканды́бае |
шканды́баюць |
| Прошлы час |
| м. |
шканды́баў |
шканды́балі |
| ж. |
шканды́бала |
| н. |
шканды́бала |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
шканды́бай |
шканды́байце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
шканды́баючы |
Іншыя варыянты:
шкандыба́ць.
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шкандыба́ць несов., обл. ковыля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шканды́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Накульгваючы, ісці; чыкільгаць. Абапіраючыся правай рукой на штыкеціны плота, Сцёпка шкандыбаў дахаты. Пальчэўскі. [Дзядзька] шкандыбаў на драўлянай назе да пары сытых .. коней. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шканды́банне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шкандыбаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашкандыба́ць
‘пачаць шкандыбаць - накульгваючы, ісці, чыкільгаць’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зашкандыба́ю |
зашкандыба́ем |
| 2-я ас. |
зашкандыба́еш |
зашкандыба́еце |
| 3-я ас. |
зашкандыба́е |
зашкандыба́юць |
| Прошлы час |
| м. |
зашкандыба́ў |
зашкандыба́лі |
| ж. |
зашкандыба́ла |
| н. |
зашкандыба́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
зашкандыба́й |
зашкандыба́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
зашкандыба́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Скундзя́біцца ‘сагнуцца’ (Сл. Брэс.), скундзя́біцца, скондзя́біцца ‘змарнець, зніякавець’ (ТС), скундзёбіцца ‘сагнуцца’ (Сцяшк. Сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне з няяснай зыходнай формай, параўн. кундзя́баць ‘шкандыбаць’, што, відаць, праз стадыю *кундзяба ўзыходзіць да кундзя ‘тоўстая непаваротлівая жанчына’, ку́ндзеву, ку́ндавы ‘худы, змарнелы’ (ТС), паходжанне якіх спрэчнае (гл.). Параўн. укр. скандзю́бити ‘скурчыць, звесці’, якое прыводзіць у сваім «Словаре украинского наречия» Шымкевіч, відаць, з с‑ка‑н‑дзюба (гл. дзюба), дзе с‑ і ка‑ прыстаўкі, а ‑н‑ — інфікс. У беларускім слове адбылася метатэза а — у → у — а.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тыня́цца ‘шкандыбаць, кульгаць’ (Аніч., Вопыт), тыня́тысь ‘чыкільгаць’ (Клім.), тинʼатис’ ‘блытацца, перашкаджаць’ (Горбач, Зах.-пол. гов.). Параўн. укр. ти́нятися, тиня́тись ‘соўгацца’, ‘сноўдацца, бадзяцца, валэндацца’, ‘штурхацца (сярод натоўпу)’, ‘блукаць, вандраваць’. Экспрэсіўнае арэальнае ўтварэнне няяснага паходжання. Паводле ЕСУМ (5, 570) — гэта відазмененая форма *тинутися ‘ціха хадзіць, сноўдацца’, якая ўзнікла з прасл. *ti(p)nǫti ‘ўдарыць’, ‘ціхенька хадзіць’ і звязана з *te(p)ti: рус. ти́пать ‘злёгку удараць’, ‘ісці, крадучыся’, н.-луж. typotaś ‘чыкільгаць’, ‘дробненька ступаць’, польск. ciepnąć, ciepać ‘удараць’, cipać ‘ісці ціха, але без перапынку (пра дождж)’, серб. те̏псти се ‘бадзяцца, блукаць’. Магчыма, можа выводзіцца з прасл. *tynʼati ‘быць ціхім, мірным’, якое Сной (у Бязлай, 4, 181) параўноўвае са ст.-прус. tusnan ‘ціхі’, ст.-інд. tūṣṇī́m ‘ціха, моўчкі’. Гл. таксама тыпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)