шасцярня́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. шасцярня́ шасце́рні
Р. шасцярні́ шасце́рань
шасце́рняў
Д. шасцярні́ шасце́рням
В. шасцярню́ шасце́рні
Т. шасцярнёй
шасцярнёю		 шасце́рнямі
М. шасцярні́ шасце́рнях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шасцярня́¹, -і́; мн. -це́рні і (з ліч. 2, 3, 4) -цярні́, -це́рань і -це́рняў, ж.

Тое, што і шасцярык (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шасцярня́², -і́, мн. -це́рні і (з ліч. 2, 3, 4) -цярні́, -це́рань і -це́рняў, ж.

Зубчастае кола, якое перадае рух.

|| памянш. шасцярэ́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

|| прым. шасцяро́нны, -ая, -ае і шасце́рневы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шасцярня́ ж.

1. тех. шестерня́;

2. (о запряжке) шестери́к м.; шестёрка, шестерня́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шасцярня́, ‑і; мн. шасцерні, ‑яў; ж.

1. Спец. Зубчастае кола, якое перадае рух. Забіраліся хлопцы часам і на іншыя фабрыкі, здымалі калёсікі і шасцерні, качалі іх па бязлюдных вуліцах. С. Александровіч.

2. Запрэжка ў шэсць коней.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасце́рневы гл. шасцярня².

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шестерня́​I техн. шасцярня́, -ні́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тры́ба 1 ‘шасцярня малатарні’ (ТСБМ; карэліц., нясвіж., Нар. словатв.; драг., Жыв. сл.). З польск. tryb ‘шасцярня’, tryby ‘прыстасаванні, найчасцей шасцярня альбо шэраг шасцерняў, якія пераносяць рух на іншыя часткі машыны’ (< ням. Trieb ‘імкненне’), ‘прывад, цяга’, ‘перадача’ < treiben ‘прыводзіць у рух’ (SWO, 1980, 778; ЕСУМ, 5, 634).

Тры́ба 2 ‘кожнае з трох падраздзяленняў, на якія дзялілася насельніцтва Рыма паводле паходжання’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рускую мову запазычана з лац. tribus ‘тс’ < і.-е. *tribh‑ ‘дзяліць, раздзяляць’ (Вальдэ, 1906, 636).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шестерня́​II ж. (лошадей) шасцярня́, -ні́ ж., шасцяры́к, -церыка́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кані́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да конуса. Канічнае сячэнне. Канічная паверхня.

2. Які мае форму конуса. Канічная колба. Канічная шасцярня.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)