чыгу́н

‘сплаў’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. чыгу́н
Р. чыгуну́
Д. чыгуну́
В. чыгу́н
Т. чыгуно́м
М. чыгуне́

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чыгу́н

‘пасудзіна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. чыгу́н чыгуны́
Р. чыгуна́ чыгуно́ў
Д. чыгуну́ чыгуна́м
В. чыгу́н чыгуны́
Т. чыгуно́м чыгуна́мі
М. чыгуне́ чыгуна́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чыгу́н, -у́ і -а́, м.

1. -у́. Сплаў жалеза з вугляродам, больш крохкі, менш коўкі, чым сталь.

Выплаўка чыгуну.

2. -а́. Гаршчок з такога сплаву.

Паставіць ч. у печ.

|| памянш. чыгуно́к, -нка́, мн. -нкі́, -нко́ў, м. (да 2 знач.) і чыгу́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).

|| прым. чыгу́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чыгу́н м.

1. род. чыгуну́ (металл) чугу́н;

2. род. чыгуна́ (сосуд) чугу́н, горшо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чыгу́н, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Сплаў жалеза з вугляродам, больш крохкі і менш коўкі, чым сталь, які прымяняецца для перапрацоўкі ў сталь і для вытворчасці літых вырабаў. Выплаўка чыгуну. Коўкі чыгун. □ Другі [сын] кажа [бацьку:] — На заводзе Быць хачу даўно я, Дзе чыгун ракою льецца, Дзе звініць сталь звонам. Купала.

2. ‑а. Гаршчок з такога металу. Таіса пачала ставіць міскі і талеркі на стол, дастала з печы чыгун. Паслядовіч. // Колькасць, аб’ём чаго‑н., што ўваходзіць у такі гаршчок ці пасудзіну, змесціва такога гаршка ці пасудзіны. З’есці чыгун баршчу. Сагрэць чыгун вады. □ Раніцай Якавіха высыпала на стол чыгун-вядзёрнік бульбы ў мундзірах, налівала міску малака — садзіцеся і ешце. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пабяля́ны, -ая, -ае.

Пакрыты ўнутры белай палівай, эмаллю, эмаліраваны.

П. чыгун.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чугу́н​I мн. нет чыгу́н, -ну́ м.;

лите́йный чугу́н ліце́йны чыгу́н;

ко́вкий чугу́н ко́ўкі чыгу́н;

зерка́льный чугу́н люстра́ны́ чыгу́н.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чале́снікі, -аў.

Адтуліна, жарало за прыпечкам у печы.

Чыгун ледзь пралез у ч.

|| прым. чале́снічны -ая, -ае і чале́снікавы, -ая,-ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сага́н, -на́ м., обл., см. чыгу́н 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чугу́н​II (горшок) чыгу́н, -на́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)