чахо́нь
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чахо́нь |
чахо́ні |
| Р. |
чахо́ні |
чахо́ней
чахо́няў |
| Д. |
чахо́ні |
чахо́ням |
| В. |
чахо́нь |
чахо́ней
чахо́няў |
| Т. |
чахо́нню |
чахо́нямі |
| М. |
чахо́ні |
чахо́нях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
чахо́нь ж., зоол. чехо́нь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чахо́нь, ‑і, ж.
Прамысловая чародная рыба сямейства карпавых. А тут абрыкосы, а там алыча, І грудамі скрозь памідоры, І ззяе лускою чахонь і сазан — Відаць, будзе добры сягоння базар. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чехо́нь зоол. чахо́нь, -ні ж.; чэ́шка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Селёзка рэдка ‘рыба чахонь, Pelecus cultratus (L.)’ (Жук.). Maбыць, з рус. селёдка < сельдь ‘селядзец’, паколькі сустракаецца ва ўсходніх раёнах (гом., маг.). Перанос назвы на чахонь адбыўся з прычыны знешняга падабенства.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́бля ’рыба чахонь Pelecus cultratus’ (Жук., Інстр. 2). Запазычанне з рус. са́бля ’тс’, якое, у сваю чаргу, ад рус. сабля ’шабля’, таму што дзякуючы завостранаму, моцна выгнутаму брушку і прамой шырокай спіне рыба нагадвае лязо нажа (шаблі) (Фасмер, 4, 354).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сухарэ́брыца ’гусцера, Віісса bjoerkna L.’ (басейн Нёмана, Жук., Жукаў). Параўн. укр. дыял. сухоре́бриця ’чахонь; быстранка’, рус. дыял. сухоре́брица ’быстранка’. Відаць, ад сухары́ба (гл.), збліжанае з сухарэ́брыца ’худая жывёла, у якой тырчаць рэбры’ (Янк. 2), гл. сухарэ́бры. Гл. таксама ЕСУМ, 5, 488 (выводзіцца непасрэдна з сухоре́брий).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)