чаро́дка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чаро́дка |
чаро́дкі |
| Р. |
чаро́дкі |
чаро́дак |
| Д. |
чаро́дцы |
чаро́дкам |
| В. |
чаро́дку |
чаро́дкі |
| Т. |
чаро́дкай
чаро́дкаю |
чаро́дкамі |
| М. |
чаро́дцы |
чаро́дках |
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
чаро́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Разм. Памянш.-ласк. да чарада; невялікая чарада. Зводдаля паказаліся .. гаспадарчыя будынкі калгаса, а за імі — двайная чародка хат у густой зеляніне палісаднікаў. Краўчанка. У лукавіне ракі паміж кустамі паказалася чародка жанчын. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невялі́кі, -ая, -ае.
1. Малы па велічыні і памерах, нязначны па колькасці, нядоўгі (пра час).
Н. пакой.
Невялікая чародка качак.
Н. перапынак.
2. Нязначны па сіле, інтэнсіўнасці, якасці, змесце і пад.
Н. снег.
3. Які не мае вялікага значэння ў грамадстве.
Невялікая пасада.
4. Які нічым не вылучаецца; пасрэдны.
Н. знаўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
малы́ш, ‑а, м.
Разм. Маленькі хлопчык, дзіця. Да паласатага шлагбаума спускалася чародка малышоў у белых панамках. Даніленка. І ўпершыню ў сваіх калысках Заснулі ціха малышы. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблачы́на, ‑ы, ж.
Тое, што і воблака. З галавою хаваюся ў чэрвеньскіх травах, Промні гоняцца ўслед неадступнай асвы, І чародка-града аблачын кучаравых Праплывае-плыве за прастор лугавы. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схмурне́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Хмурны, пануры. Заселі ўпяцёх. — Сам папросішся ў нас ты... Ды Фенька сеў воддаль, схмурнелы, віхрасты. Арочка.
2. Пахмурны; змрочны (пра неба, надвор’е і пад.). Мільгнула — і няма — Схмурнелых хмар чародка. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́вадак, ‑дка, м.
Чародка звяркоў, птушанят, выведзеных адной маткай. Вывадак куранят. Воўчы вывадак. □ У густой лістоце дрэў аж заходзіліся ад шчабятання маладыя вераб’іныя вывадкі. Дуброўскі. // Разм. Чые‑н. дзеці. — Што, Пецька — прыехаў? — З вывадкам і ўсімі манаткамі. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пузга́н ’пузацік’: чародка малых суседскіх пузганоў (глыб., Полымя, 1998, 12, 108), пузан, пузган ’чалавек з вялікім жыватом’ (бяроз., шуміл., паст., Сл. ПЗБ). Да пу́за (гл.); форма пузан узмоцнена экспрэсіўным суфіксам -гай (параўн. аўчуган, зладзю‑ гай і пад.). Саўка (Запісы, 23, 56) бачыць у пуцган ’пузаты’ (Стома–Сініца) першаснае пузан з устаўным г, характэрным для ўсходнебалтыйскага арэала, паралельнае да лазіць — ладзган ’пра малое, якое лазіць куды не трэба’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паласа́ты, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты палосамі; з афарбоўкай у палоску. У чаўне, на дне яго, стаіць .. мужчына ў паласатай матроскай кашулі. Галавач. Да паласатага шлагбаума спускалася чародка малышоў у белых панамках. Даніленка. / Пра жывёлу, якая мае афарбоўку ў выглядзе палос. Паласатая зебра. / У спалучэнні са словам «чорт» як лаянка. Зайздрошчу я табе, чорт паласаты! Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́ферны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шыферу (у 1 знач.); складаецца з шыферу. Шыферныя распрацоўкі. // Які зроблены з шыферу. Шыферны дах.
2. Які вырабляе шыфер (у 2 знач.). [Івана Кузьміча] цягнула дамоў, на родны цэментна-шыферны камбінат, да любімых гігантаў — вярчальных печаў. М. Ткачоў. // Пакрыты шыферам. Чародка хат пад шыфернымі стрэхамі на ўзгорку хутка схавалася за бярозавым узлессем. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)