чака́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. чака́нне
Р. чака́ння
Д. чака́нню
В. чака́нне
Т. чака́ннем
М. чака́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чака́нне ср.

1. ожида́ние;

2. выжида́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чака́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. чакаць. Дзед Талаш .. хацеў рушыць і ісці хоць куды, абы не стаяць тут .. у бясплодным чаканні. Колас. Вечарам сядзела .. [Ганна] дома — і сумная і поўная трывожнага чакання. Чорны.

2. Непрыняцце рашэнняў некаторы час з мэтай дачакацца зручнага моманту. Палітыка чакання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-чаго, з дадан. і без дап. Знаходзіцца, заставацца дзе-н., разлічваючы на чый-н. прыход, з’яўленне і пад. каго-, чаго-н. ці здзяйсненне чаго-н.

Ч. таварыша.

Аўтобус чакаў пасажыраў.

2. чаго, з дадан. і з інф. Спадзявацца, прадбачваць што-н., разлічваць на што-н.

Ён ужо нічога добрага не чакаў.

Ч. вясцей.

Ён не чакаў сустрэць тут знаёмага.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Быць наканаваным каму-н., прадбачыцца.

Яго чакалі непрыемнасці.

Ніхто не ведае, што яго чакае.

4. заг. чака́й(це). Ужыв. як папярэджанне, пагроза: як я табе дам! Я табе пакажу! і пад.

Зноў падмануў? Ну чакай жа!

◊

Не чакай дабра — пра магчымасць бяды, непрыемнасці ад каго-, чаго-н.

Чакаць з мора пагоды (разм., неадабр.) — спадзявацца, разлічваць на што-н., застаючыся пасіўным; безнадзейна чакаць.

Чакаць не дачакацца (разм.) — з нецярпеннем, прагна чакаць.

|| наз. чака́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спадзява́нне, -я, н.

Чаканне таго, што мае адбыцца, надзея на што-н.

С. на лепшае жыццё.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прадчува́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

Чаканне чаго-н., што павінна адбыцца, або чаго-н. невядомага.

Некаторыя людзі вераць прадчуванням.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выжида́ние чака́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пережида́ние чака́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

загута́рваць

‘загаворваць, займаць каго-небудзь размовамі (загутарваць субяседніка, загутарваць чаканне); праводзіць час у гутарцы’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. загута́рваю загута́рваем
2-я ас. загута́рваеш загута́рваеце
3-я ас. загута́рвае загута́рваюць
Прошлы час
м. загута́рваў загута́рвалі
ж. загута́рвала
н. загута́рвала
Загадны лад
2-я ас. загута́рвай загута́рвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час загута́рваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Пачака́нка ’чаканне’ (Шпіл., Нас.), пачака́нне ’тс’ (Яруш., Нас.). Да чака́ць (гл.). Прыстаўка па‑ пад уплывам польск. poczekać, poczekanie ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)