ціскі́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. ціскі́
Р. ціско́ў
Д. ціска́м
В. ціскі́
Т. ціска́мі
М. ціска́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ціскі́, -о́ў.

1. Прыстасаванне для заціску і трымання прадмета пры яго апрацоўцы.

2. перан. Тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча.

◊

Узяць у ціскі —

1) прыгнятаючы, поўнасцю падпарадкаваць сабе;

2) пра двухбаковы ахоп войск праціўніка.

|| прым. ціско́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ціскі́ ед. нет, тех., перен. тиски́;

быць як у ~ка́х — быть как в тиска́х;

узя́ць у ц. — взять в тиски́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ціскі́, ‑оў; адз. няма.

1. Прыстасаванне з дзвюх пласцін, якія збліжаюцца пры дапамозе шрубы для заціску і ўтрымання прадмета пры апрацоўцы. Слясарныя ціскі. □ Дзяжурны электрык падпілоўваў ля акна, у цісках, нейкую металічную пласцінку. Шамякін.

2. перан. Пра двухбаковы ахоп войск праціўніка. Узяць у ціскі.

3. перан. Пра тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча. Ціскі капіталістычнай эксплуатацыі. Эканамічныя ціскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ці́ск

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ці́ск ці́скі
Р. ці́ску ці́скаў
Д. ці́ску ці́скам
В. ці́ск ці́скі
Т. ці́скам ці́скамі
М. ці́ску ці́сках

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

варшта́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да варштата. Варштатная дошка. Варштатныя ціскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Жамкі́ ’ціскі (пчалярскія)’ (вілейс., З нар. сл., 208). Рус. дан. жимки́ ’слясарныя ціскі’, урал. ’заціскачкі на канаце для замацавання ваганеткі’, арханг., каз., сіб. жо́мы ’ціскі’. Утворана як мн. л. ад аддзеяслоўнага назоўніка з суф. ‑ък‑ і асновай жем‑. Гл. жмаць, жаць 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

баркла́й, ‑я, м.

Прылада для набівання паляўнічых патронаў. Бацька ўжо крадком рыхтаваўся. Лілі шрот,.. выпрабоўвалі порах. Як ціскі для катавання, ляскаў у руках Карпа барклай. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тиски́

1. техн. ціскі́, -ко́ў ед. нет;

2. перен. ціскі́, -ко́ў ед. нет; шчамлёткі, -каў ед. нет;

◊

быть как в тиска́х быць як у ціска́х;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Кэблі ’ціскі’ (Сл. паўн.-зах., З нар. сл.). Гл. кнебіль.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)