ця́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. ця́га
Р. ця́гі
Д. ця́зе
В. ця́гу
Т. ця́гай
ця́гаю
М. ця́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ця́га, -і, ДМ ця́зе, ж.

1. Рухаючая сіла, пры дапамозе якой перамяшчаецца штон., а таксама крыніца такой сілы (жывёла, машына, электрычнасць).

Паравая ц.

Конная ц.

2. Рух газаў, дыму (звычайна ў топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску.

Печ дыміць ад слабой цягі.

3. перан. Імкненне, прыхільнасць да каго-, чаго-н.

Ц. да навукі.

Неадольная ц.

4. Стрыжань, які перадае рух ад адной часткі механізма да другой (спец.).

Стрэлачная ц.

5. У архітэктуры: тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано.

6. Шлюбны палёт самца слонкі ў пошуках самкі (спец.).

|| прым. ця́гавы, -ая, -ае (у 1 знач.).

Цягавая сіла.

Ц. электрарухавік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ця́га ж.

1. в разн. знач. тя́га;

электры́чная ц. — электри́ческая тя́га;

ко́нная ц. — ко́нная тя́га;

механі́чная ц. — механи́ческая тя́га;

у пе́чы мо́цная ц. — в пе́чи́ си́льная тя́га;

слу́жба ця́гі — ж.-д. слу́жба тя́ги;

2. (склонность к чему-л.) тя́га, влече́ние ср., тяготе́ние ср., пристра́стие ср., страсть;

ц. да му́зыкі — тя́га (влече́ние, тяготе́ние, пристра́стие, страсть) к му́зыке

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ця́га, ‑і, ДМ цязе, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. цягнуць (у 1, 5, 8, 9 і 15 знач.) і цягнуцца (у 3, 4 і 9 знач.).

2. Рухаючая сіла, а таксама крыніца такой сілы, якая цягне. Электрычная цяга. Конская цяга. □ Дым, капаць, вугальны пыл, шлак — звычайныя спадарожнікі паравой цягі. «Маладосць». // Сукупнасць тэхнічных сродкаў і машын (паравозы, электравозы і пад.), якія забяспечваюць эксплуатацыю рухомага саставу.

3. Рух газаў, дыму (галоўным чынам у топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску. Манька глядзела, як весела гараць у пліце высушаныя дроўцы, і слухала, як гудзе ў коміне дым ад моцнай цягі. Пташнікаў.

4. Імкненне да чаго‑н., прыхільнасць да каго‑, чаго‑н. Гарасім вучыўся добра, але ў яго з’явілася нейкая хваравітая цяга да свяшчэнных кніг. Чарнышэвіч. Да гэтага Наталя і не западозрывала, што ў яе нутры наспявае нейкая моцная цяга да Рыгора. Гартны.

5. Спец. Стрыжань, прызначаны для перадачы цягавых намаганняў ад адной часткі механізма да другой. Тармазная цяга. Цяга кіравання.

6. У архітэктуры — тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано. Карнізная цяга.

7. Спец. Шлюбны палёт самцоў слонак (вальдшнэпаў) пры пошуках самак. Сотні, а то і тысячы сцяжынак пракладалі мы разам. Пракладалі ў грыбных сасновых барах, на слончынай цязе ля звонкагалосай Рэкты. Карамазаў. // Паляванне ў час такога палёту. Вяртацца з вясенняй цягі. Хадзіць на цягу. Стаяць на цязе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

марфіні́зм, -у, м.

Нездаровая цяга да марфіну як наркотыку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

какаіні́зм, -у, м.

Хваравітая цяга да какаіну як наркатычнага сродку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ця́г

‘трос’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ця́г ця́гі
Р. ця́га ця́гаў
Д. ця́гу ця́гам
В. ця́г ця́гі
Т. ця́гам ця́гамі
М. ця́гу ця́гах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

цеплаво́зны теплово́зный;

~ная ця́га — теплово́зная тя́га

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

графама́нія, -і, ж.

Нездаровая цяга да пісання, пісьменніцтва ў асоб, што не маюць літаратурных здольнасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тя́га в разн. знач. ця́га, -гі ж.;

механи́ческая тя́га механі́чная ця́га;

электри́ческая тя́га электры́чная ця́га;

парова́я тя́га парава́я ця́га;

ко́нная тя́га ко́нная ця́га;

в печи́ си́льная тя́га у пе́чы мо́цная ця́га;

слу́жба тя́ги ж.-д. слу́жба ця́гі;

тя́га к нау́ке перен. ця́га да наву́кі;

◊

дать тя́гу даць ця́гу (дра́ла).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)