цьмя́ны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
цьмя́ны |
цьмя́ная |
цьмя́нае |
цьмя́ныя |
| Р. |
цьмя́нага |
цьмя́най цьмя́нае |
цьмя́нага |
цьмя́ных |
| Д. |
цьмя́наму |
цьмя́най |
цьмя́наму |
цьмя́ным |
| В. |
цьмя́ны (неадуш.) цьмя́нага (адуш.) |
цьмя́ную |
цьмя́нае |
цьмя́ныя (неадуш.) цьмя́ных (адуш.) |
| Т. |
цьмя́ным |
цьмя́най цьмя́наю |
цьмя́ным |
цьмя́нымі |
| М. |
цьмя́ным |
цьмя́най |
цьмя́ным |
цьмя́ных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цьмя́ны, -ая, -ае.
1. Ледзь прыкметны, ледзь бачны; няяркі (пра святло, агонь і пад.).
2. Цёмны, пацямнелы.
Цьмянае неба.
3. перан. Без бляску, невыразны (пра вочы, погляд).
4. перан. Без яснага, выразнага сэнсу; незразумелы.
Цьмяная фармулёўка.
|| наз. цьмя́насць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цьмя́ны
1. (неяркий) ту́склый;
~нае святло́ — ту́склый свет;
2. перен. нея́сный, тума́нный, сму́тный;
~нае адчува́нне — нея́сное (тума́нное, сму́тное) ошуще́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цьмя́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Ледзь прыкметы, ледзь бачны; няяркі (пра святло, агонь і пад.). Цьмяны агеньчык запалкі аблізаў па чарзе кожны з шнуроў. Лынькоў. Вечар поле цемраю ахутае, Цьмяны месяц прыплыве здалёк. Панчанка.
2. Цёмны, пацямнелы. Жаўранкі не баяцца такога дажджу, як сёння. Іх не відаць у цьмяным небе, а толькі песня звініць. Брыль. Мабыць,.. [жанчына] не спала ўжо некалькі начэй, — пра гэта сведчылі цьмяныя кругі пад вачыма. Васілёнак. // Без бляску, без выразнага колеру. [Андрэйка] ўзяў цьмяны каменьчык, пацёр яго аб шчаку, і той адразу нібы ажыў, заблішчаў. Бяганская. Калі на падаконніках і дзвярах фарба стала цьмянай, ёй можна надаць бляск. «Беларусь». // Невыразны, няясны. Цьмяны экземпляр машынапісу. □ З канверта вываліўся цьмяны здымак, зроблены фатографам-аматарам. Даніленка.
3. перан. Без бляску, невыразны (пра вочы, погляд). Вочы .. [маці] цьмяныя, калісьці шэрыя, ажыўляла прыкметная трывога і надзея. Мележ. Перад .. цьмяным, несвядомым позіркам [першабытнага чалавека] рассцілаліся тыя ж самыя голыя схілы скал. В. Вольскі.
4. перан. Без яснага, выразнага сэнсу; незразумелы. Цьмяная фармуліроўка. □ З далёкай Нямеччыны прыходзілі цьмяныя чуткі аб надыходзячай там рэвалюцыі. Лынькоў. // Ледзь улоўны, слабы; нязначны. Першы перавод прынёс у дом не толькі грошы, але і цьмяны пробліск надзеі. Пальчэўскі. Яшчэ здалёк Іна пазнала Артура, яе першае каханне, яе мару і цяперашнюю цьмяную надзею. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цьмяны, бляклы, матавы; падслепаваты (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
по́пельна-цьмя́ны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
по́пельна-цьмя́ны |
по́пельна-цьмя́ная |
по́пельна-цьмя́нае |
по́пельна-цьмя́ныя |
| Р. |
по́пельна-цьмя́нага |
по́пельна-цьмя́най по́пельна-цьмя́нае |
по́пельна-цьмя́нага |
по́пельна-цьмя́ных |
| Д. |
по́пельна-цьмя́наму |
по́пельна-цьмя́най |
по́пельна-цьмя́наму |
по́пельна-цьмя́ным |
| В. |
по́пельна-цьмя́ны (неадуш.) по́пельна-цьмя́нага (адуш.) |
по́пельна-цьмя́ную |
по́пельна-цьмя́нае |
по́пельна-цьмя́ныя (неадуш.) по́пельна-цьмя́ных (адуш.) |
| Т. |
по́пельна-цьмя́ным |
по́пельна-цьмя́най по́пельна-цьмя́наю |
по́пельна-цьмя́ным |
по́пельна-цьмя́нымі |
| М. |
по́пельна-цьмя́ным |
по́пельна-цьмя́най |
по́пельна-цьмя́ным |
по́пельна-цьмя́ных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паме́рклы, -ая, -ае.
Няяркі, цьмяны.
П. малюнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́склый в разн. знач. цьмя́ны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пату́хлы, -ая, -ае.
1. Які перастаў гарэць, свяціць.
Патухлая зорка.
2. перан. Цьмяны, без жыцця (пра вочы, погляд).
Патухлыя вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́нный
1. тума́нны;
тума́нная ды́мка тума́нная смуга́;
2. перен. (неясный) цьмя́ны, тума́нны;
тума́нные наде́жды цьмя́ныя (тума́нныя) надзе́і;
тума́нный взгляд цьмя́ны (тума́нны) по́зірк;
тума́нный смысл цьмя́ны (тума́нны) сэнс.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)