цвялі́ць, цвялю́, цве́ліш, цве́ліць; незак., каго-што.
1. Дражніць, раздражняць.
Ц. сабаку.
2. перан. Верадзіць, трывожыць.
Ц. успаміны.
Ц. душу.
|| зак. уцвялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; -ве́лены (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цвялі́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
цвялю́ |
цве́лім |
| 2-я ас. |
цве́ліш |
цве́ліце |
| 3-я ас. |
цве́ліць |
цве́ляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
цвялі́ў |
цвялі́лі |
| ж. |
цвялі́ла |
| н. |
цвялі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
цвялі́ |
цвялі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
цве́лячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цвялі́ць несов.
1. (раздражать приставанием) дразни́ть;
2. береди́ть;
ц. ра́ну — береди́ть ра́ну;
ц. успамі́ны — береди́ть воспомина́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цвялі́ць, цвялю, цвеліш, цвеліць; незак., каго-што.
1. Дражніць, раздражняць. [Ілья Ільіч:] — Дзеці бегаюць па вуліцы, сабак цвеляць. Кулакоўскі. — Ой, сціхні хоць ты, Сяргей, не цвялі душу, — замахаў на Церахава Павел Кукушкін. Місько. // Выклікаць зайздрасць. [Мацвей] з першага разу адолеў араць і ўжо Андрушку паказваў, што ён ледзь не адной рукой можа трымаць плуг. А Андрушку гэта цвяліла. Лобан. // Хваляваць, расчульваць каго‑н. Частушкі аб каханні Мішка сабраў у папуры і так цвяліў імі хлопцаў і дзяўчат, так расчульваў, што рабіліся яны, як ліповыя — гні куды хочаш. Ермаловіч.
2. Выклікаць якія‑н. пачуцці, надзеі, жаданні. Мае сябры, Надзея цвеліць, Што не рассыплецца краса — Яна дажджом пялёсткаў белых Аквеціць новы зорны сад. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дразни́ть несов. дражні́ць, цвялі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пацвялі́ць, ‑цвялю, ‑цвеліш, ‑цвеліць; зак., каго.
Разм. Цвяліць некаторы час. Пацвяліць сабаку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кві́лінне ’жаласныя крыкі птушак, звяроў’ (Гарэц.). Гл. цвяліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расцві́ць ’развярэдзіць’: рану расцвіў (валож., Сл. ПЗБ). Няясна, відаць, звязана з цвяліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раздра́чыць ’раздражніць’ (гродз., Сл. ПЗБ). Ад драчы́ць ’дражніць, цвяліць’ (< прасл. *dročiti, ЭССЯ, 5, 122–123), гл. драчона.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)