цалава́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
цалава́нне |
| Р. |
цалава́ння |
| Д. |
цалава́нню |
| В. |
цалава́нне |
| Т. |
цалава́ннем |
| М. |
цалава́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цалава́нне ср., в разн. знач. целова́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цалава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цалаваць і цалавацца.
2. Гіст. Прысяга, клятва, у час прыняцця якой цалавалі крыж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цалава́цца, -лу́юся, -лу́ешся, -лу́ецца; -лу́йся; незак.
Цалаваць адзін аднаго.
Ц. пры сустрэчы.
|| зак. пацалава́цца, -лу́юся, -лу́ешся, -лу́ецца; -лу́йся.
|| наз. цалава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цалава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны; незак., каго-што.
Дакранацца вуснамі да каго-, чаго-н. у знак любві, ласкі, дружбы і пад.
Ц. маці.
Ц. руку.
|| зак. пацалава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны.
|| наз. цалава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
целова́ние цалава́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лобза́ние ср., уст.
1. (действие) цалава́нне, -ння ср.;
2. (поцелуй) пацалу́нак, -нка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Лабжэ́нне ’цалаванне’ (Нас.), ст.-бел. лобызати (XVII ст.), ст.-слав. лобъзати, лобызати ’любіць, адносіцца па-сяброўску, цалаваць’ (параўн. яшчэ рус. лабзить ’падлізвацца, ліслівіць’, лсібза ’ліслівец’, укр. лабза, лабзюк ’жабрак’, чэш. labužiti ’ласавацца’), якое з’яўляецца роднасным да лац. lambd, -ere ’лізаць’, ст.-в.-ням. laffen ’тс’ < і.-е. */ßb- (*labh/ lap(h) ’сёрбаць, хлябтаць’, ст.-англ. lapian ’піць, хлябтаць’ (Бернекер, 1, 726: Мее, MSL, 16, 242; Фасмер, 2, 508). Апаматапеічнае (Скок, 2, 312). Суф. ‑ъг‑/‑yz‑ мае экспрэсіўпы характар (Махэк₂, 316), што выклікала шырыню семантыкі. На беларускай тэрыторыі адбыўся пераход з > ж (гл. Кар скі, 1, 358).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)