цадзі́ць, цаджу́, цэ́дзіш, цэ́дзіць; цэ́джаны; незак.
1. што. Прапускаць вадкасць праз цадзілку, сіта і пад. для ачысткі.
Ц. малако.
2. што. Ліць павольна праз вузкае горла, адтуліну.
Ц. квас у шклянку.
3. што. Павольна піць, цягнуць праз зубы.
Ц. напітак праз саломінку.
4. Ісці (пра дробны невялікі дождж).
Пад раніцу пачаў ц. дождж.
5. перан., што і без дап. Гаварыць павольна; вымаўляць праз зубы (разм.).
Ён не гаварыў, а цадзіў словы.
|| наз. цаджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цадзі́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
цаджу́ |
цэ́дзім |
| 2-я ас. |
цэ́дзіш |
цэ́дзіце |
| 3-я ас. |
цэ́дзіць |
цэ́дзяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
цадзі́ў |
цадзі́лі |
| ж. |
цадзі́ла |
| н. |
цадзі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
цадзі́ |
цадзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
цэ́дзячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цадзі́ць несов., в разн. знач. цеди́ть;
ц. малако́ — цеди́ть молоко́;
ц. віно́ — цеди́ть вино́;
ц. сло́вы — цеди́ть слова́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цадзі́ць, цаджу́, цэ́дзіш, цэ́дзіць; незак.
1. што. Прапускаць (малако, вадкасць) праз цадзілку, сіта або друшляк для ачысткі. Цадзіць кісель. □ Падаіўшы карову, маці будзе цадзіць малако на лаўцы пры печы, і яно будзе цёпла і густа шумець у конаўцы. Адамчык.
2. што. Ліць павольна з вузкай адтуліны, гарлавіны. [Чалавек] цадзіў праз кран з бочкі квас. Чорны. Невядома было таксама, адкуль тут [на рынку] паявіліся падобныя на цыганоў гандляры віном, якія цадзілі яго ў шклянкі з бочак. Грамовіч. / у перан. ужыв. Нізка навіслыя хмары цадзілі на галовы дробную імжу. Хадкевіч. Скрозь зялёную сетку маладых дрэў сонца цадзіла гарачыя прам[ян]і. Дуброўскі. // Павольна піць, цягнучы праз зубы. Вада была цёплая, злецілася ў хаце, і .. [Андрэй] цадзіў яе праз зубы. Пташнікаў. Бабы ў смутку ківаюць галовамі, бяруцца за чаркі, цэдзяць доўга, па кроплі. Ракітны.
3. Ісці (пра дробны невялікі дождж). Пад поўнач пачаў цадзіць дождж. Мележ. — Зноў цэдзіць. Ніводнага вечара без яго [дажджу] не абыдзецца. Адна надзея на вецер — можа, разгоніць хмары, — сказаў Антон. Савіцкі.
4. перан.; што і без дап. Разм. Гаварыць паволі, марудна; вымаўляць праз зубы. Вінцэнты сядзеў на парозе, пастукваў па падлозе кійком сваім, цадзіў па слову гаворку — чакаў, калі Бушмар скончыць снедаць. Чорны. — Ты ж сам і калаціўся больш за ўсіх, — іранічна цэдзіць Грамабой. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цеди́ть несов., прям., перен. цадзі́ць;
◊
цеди́ть слова́ цадзі́ць сло́вы;
цеди́ть сквозь зу́бы цадзі́ць праз зу́бы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цаджэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. цадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацэ́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
Час ад часу, злёгку цадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацадзі́ць, ‑цаджу, ‑цэдзіш, ‑цэдзіць; зак., што і без дап.
Цадзіць некаторы час. Пацадзіць малако.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацеди́ть сов., разг. (начать цедить) пача́ць цадзі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)