хвілі́на
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
хвілі́на |
хвілі́ны |
| Р. |
хвілі́ны |
хвілі́н |
| Д. |
хвілі́не |
хвілі́нам |
| В. |
хвілі́ну |
хвілі́ны |
| Т. |
хвілі́най
хвілі́наю |
хвілі́намі |
| М. |
хвілі́не |
хвілі́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хвілі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж.
1. Мера часу, роўная 1/60 гадзіны ці 60 секундам.
Чакаем дваццаць хвілін.
2. Кароткі прамежак часу, імгненне.
Зайдзі на хвіліну, ёсць справа.
Хвілінай веку не надточыш (прыказка).
|| памянш.-ласк. хвілі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. хвілі́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хвілі́на ж.
1. (короткий промежуток времени) мину́та, моме́нт м., миг м.;
2. (мера времени) см. міну́та;
◊ з ~ны на ~ну — с мину́ты на мину́ту;
у во́льную ~ну — в свобо́дную мину́ту;
у адну́ ~ну — в оди́н моме́нт;
пад уплы́вам ~ны — под влия́нием мину́ты;
спра́ва адно́й ~ны — мину́тное де́ло;
адну́ ~ну — одну́ мину́ту; оди́н моме́нт;
у гэ́ту ~ну — в э́тот моме́нт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хвілі́на, ‑ы, ж.
1. Тое, што і мінута (у 1 знач.). [Пятро:] — Да пасадкі заставалася хвілін дзесяць палёту. Мележ. Конан махнуў рукою: у нашым вясковым жыцці пяць хвілін — не час. Лобан.
2. Кароткі прамежак часу; момант, імгненне. Выходзіш. Хвіліну глядзіш, як хістаюцца Пад ветрам асіны над скошанай пожняю. Панчанка. Хурс цяпер цёрся каля ўсялякіх інтэнданцкіх кіраўніцтваў, .. але ні на хвіліну не спускаў вока з глухіх дарог. Чорны. // якая або чаго. Пэўны, чым‑н. прыкметны прамежак часу. [На плошчу] і сходзяцца людзі, каб пагутарыць аб сваіх справах ці проста каб правесці вольную хвіліну. Колас. Цяжкая хвіліна расставання заўсёды хвалюе. Няхай.
•••
З хвіліны на хвіліну — скора, вось-вось.
У адну хвіліну — вельмі хутка.
Хвіліна ў хвіліну — у час, у дакладна ўстаноўлены тэрмін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хві́ля ж., разг., см. хвілі́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прамігну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Абл. Прамільгнуць, хутка прайсці. Ноч прамігнула, як хвіліна. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абы́¹, злуч.
1. Далучае ўмоўныя і мэтавыя даданыя сказы; ужыв. пераважна з часц. «толькі».
Усё будзе добра, абы толькі на зямлі быў мір.
Ты хочаш прымірыць усіх, абы ціха было.
2. Ужыв. з даданымі сказамі часу; адпавядае злуч. «толькі», «як толькі» (разм.).
Абы вольная хвіліна, то яе ўжо ў хаце няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бурава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які мае злёгку буры колер. Праходзіць хвіліна-дзве, і ў святле ад кастра паказаўся здаравенны бураваты ганчак. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нада́рыцца сов. случи́ться; (о времени — ещё) вы́пасть;
~рылася во́льная хвілі́на — случи́лась (вы́пала) свобо́дная мину́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урачы́сты, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да ўрачыстасці (у 2 знач.), звязаны з урачыстасцямі, які суправаджаецца ўрачыстасцю.
У. дзень.
У. парад войск.
Урачыстае пасяджэнне.
2. Важны, знамянальны; які вызначаецца велічнасцю; сур’ёзны.
Урачыстая хвіліна развітання.
У. голас.
У. выгляд.
3. Надзвычай важны па значэнні, змесце.
Урачыстая клятва.
Урачыстыя словы прысягі.
|| наз. урачы́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)