ха́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ха́тка |
ха́ткі |
| Р. |
ха́ткі |
ха́так |
| Д. |
ха́тцы |
ха́ткам |
| В. |
ха́тку |
ха́ткі |
| Т. |
ха́ткай ха́ткаю |
ха́ткамі |
| М. |
ха́тцы |
ха́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ха́тка ж., уменьш. избу́шка, ха́тка;
◊ х. на куры́ных но́жках — избу́шка на ку́рьих но́жках;
аста́ткі з ха́ткі — после́дние кро́хи;
свая́ х. — ро́дная ма́тка — посл. своя́ ха́тка — родна́я ма́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ха́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Памянш.-ласк. да хата; невялікая хата. Глядзіць [Янка] — стаіць пры моры маленькая рыбацкая хатка. Якімовіч. Неўзабаве гэтая невялічкая хатка на ўскраіне вёскі зрабілася штабам буйнейшай будоўлі на Беларусі. Грахоўскі. Свая хатка — як родная матка. Прыказка.
2. Жыллё бабра і некаторых іншых вадзяных жывёл з галінак, сцёблаў трыснягу і пад. Мінуўшы стройныя бары, Прайшлі б па мокрых кладках І паглядзелі б, як бабры Майструюць дружна хаткі. Свірка. // Гняздо птушкі. А побач з ім, на галінцы клёну, цвіркае верабей, яшчэ ўсё не пакідаючы надзеі выпрасіць у шпака яго новую хатку. Брыль.
•••
Астаткі з хаткі — усё, што ёсць, што засталося.
Хатка на курыных ножках (лапках) — невялікая, старая хата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́та, -ы, ДМ ха́це, мн. -ы, хат, ж.
1. Жылая сялянская пабудова, зрубленая з бярвення.
2. Унутраная частка такой пабудовы.
Х. была чыста прыбрана.
За чысцінёй у хаце сочаць, але ад парога хаты не мятуць (з нар.).
3. Асобны сялянскі двор, гаспадарка; асобная сям’я.
Пасёлак у дваццаць хат.
|| памянш. ха́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. ха́тні, -яя, -яе (да 1 і 2 знач.).
Хатнія дзверы.
Хатнія рэчы.
Хатняя работа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касабо́кі, -ая, -ае.
3 касым, крывым бокам.
Касабокая хатка.
|| наз. касабо́касць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
землябі́тны, -ая, -ае.
Зроблены са шчыльна збітай зямлі з дабаўленнем вяжучых рэчываў.
Землябітная хатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
избу́шка ха́тка, -кі ж., хаці́нка, -кі ж.;
◊
избу́шка на ку́рьих но́жках ха́тка на куры́ных но́жках.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
старо́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Памяшканне для стоража, невялікая хатка.
2. Жанчына-стораж (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
доми́шко м., уменьш. дамо́к, -мка́ м., ха́тка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
незайздро́сны, -ая, -ае.
1. Які не адчувае зайздрасці да каго-н.
Н. чалавек.
2. Дрэнны, няважны, які не выклікае зайздрасці.
Незайздросная хатка.
|| наз. незайздро́снасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)