фо́ртка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
фо́ртка |
фо́рткі |
| Р. |
фо́рткі |
фо́ртак |
| Д. |
фо́ртцы |
фо́рткам |
| В. |
фо́ртку |
фо́рткі |
| Т. |
фо́рткай
фо́рткаю |
фо́рткамі |
| М. |
фо́ртцы |
фо́ртках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
фо́ртка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Шкляныя дзверцы ў акне для праветрывання.
2. Невялікія дзверы ў варотах, агароджы; веснічкі.
3. Вольны прамежак часу ў раскладзе заняткаў педагога (разм.).
Расклад без фортак.
|| памянш. фо́ртачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. фо́ртачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фо́ртка ж.
1. (в окне) фо́ртка, фо́рточка;
2. (один из щитов дверей, окон) ство́рка, створ м.;
3. кали́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фо́ртка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Шкляныя дзверцы ў акне для праветрывання памяшкання. [Сідараў] пашукаў у кішэнях, дастаў некалькі зярнятак. Адчыніў фортку і высыпаў іх на падаконнік. Хомчанка. Ад акна несла холадам, тут хадзіў вецер, — нехта забыўся зачыніць фортку. Адамчык. // Акенца ў дзвярах, сцяне (для назірання і пад.). А з вокнаў адзіночак сочаць вязні і чакаюць: загрыміць ці не загрыміць фортка ў дзвярах іх камеры. Машара.
2. Невялікія дзверы ў варотах, агароджы; веснічкі. Ліпка стаяла ў адчыненай фортцы зялёнага плота і глядзела туды, за шашу. Брыль. Зайшоў [дзед] праз фортку на двор і сам адчыніў браму. Якімовіч. // перан. Выхад з якога‑н. становішча; магчымасць зрабіць што‑н. У апошніх словах Грушкі для.. [мужчын] адкрылася фортка, каб выступіць канчаткова з патрабаваннем зацвердзіць план. Пестрак.
3. Створка дзвярэй, варот, акон і пад. Клямка ціха бразнула, і дзве цяжкія форткі варот павольна расхінуліся. Крапіва. [Адам] саскроб рыдлёўкай закарэлую гразь на ганку, з-за якой не магла на ўсю шырыню адчыняцца фортка дзвярэй. Чорны.
4. Разм. Акно (у 3 знач.). Пасля першага ўрока ў Святланы Мікалаеўны была «фортка». Шахавец.
[Польск. furta, furtka — брамка, веснічкі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фо́рточка фо́ртка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Кво́ртка ’фортачка’ (Мат. Гом.). Да хвортка < фортка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
садо́вы в разн. знач. садо́вый;
~вая фо́ртка — садо́вая кали́тка;
~вая малі́на — садо́вая мали́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кали́тка фо́ртка, -кі ж., бра́мка, -кі ж., ве́снічкі, -чак ед. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фо́ртачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Тое, што і фортка (у 1 знач.). На бацькаў стук у акно .. [доктар] адчыніў фортачку і спытаўся, адкуль і чаго? Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)