ушанава́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ушанава́нне |
ушанава́нні |
| Р. |
ушанава́ння |
ушанава́нняў |
| Д. |
ушанава́нню |
ушанава́нням |
| В. |
ушанава́нне |
ушанава́нні |
| Т. |
ушанава́ннем |
ушанава́ннямі |
| М. |
ушанава́нні |
ушанава́ннях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ушанава́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. ушанаваць.
2. Урачыстасці ў гонар юбіляра і пад.
У. ветэранаў працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ушанава́нне ср.
1. по́честь ж.;
вае́нныя ўшанава́нні — вое́нные по́чести;
2. (торжество) че́ствование;
у. юбіля́ра — че́ствование юбиля́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ушанава́нне, ‑я, н.
1. Выражэнне павагі, пашаны; пэўныя цырыманіяльныя дзеянні як адзнака прызнання чыіх‑н. заслуг. Назаўтра пахавалі мы Бартало і Найдзёніка разам, з усімі нашымі партызанскімі ўшанаваннямі... Гроднеў. [Варанецкі:] — У гэтай зале ёсць людзі, якія, можа, больш варты ўшанавання, чым я. Дуброўскі.
2. Урачыстасці ў гонар юбіляра. Ушанаванне юбіляра. Ушанаванне перадавікоў працы. □ [М. Танк] .. быў членам Усесаюзнага камітэта па ўшанаванню памяці А. Міцкевіча. Бугаёў.
3. Прыстойнасць асобы. Сур’ёзныя твары .. [палешукоў] часта рабіліся вясёлымі, і дружныя покаты смеху напаўнялі вуліцу. Пры гэтым палешукі, як па камандзе, адкідалі назад галовы і выпучвалі жываты. Але гэта было толькі ў тых выпадках, калі якая-небудзь з кабет, пераступіўшы ўсякія граніцы жаночага ўшанавання, адпускала штось вельмі жыццёвае і сакавітае. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак.
1. каго-што. Выказаць пашану, павагу каму-, чаму-н.
У. чыю-н. памяць.
У. сваёй прысутнасцю.
У. памяць мінутным маўчаннем.
2. каго (што). Урачыста павіншаваць у сувязі з чым-н.
У. юбіляра.
|| незак. ушано́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. ушано́ўванне, -я, н.
|| наз. ушанава́нне, -я, н.
Ваенныя ўшанаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
че́ствование
1. (действие) ушано́ўванне, -ння ср.;
2. (торжество) ушанава́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ля́мпачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш. да лямпа (у 1 знач.).
2. Тое, што і электрычная лямпа (гл. лямпа). У падвале гарэла адна вялікая і некалькі малых электрычных лямпачак. Карпаў.
•••
Лямпачка Ільіча — вобразная назва электрычнай лямпы як ушанаванне памяці У.І. Леніна, які дбаў пра электрыфікацыю краіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апафео́з, ‑у, м.
1. У Старажытнай Грэцыі і Рыме — абрад абагаўлення героя, імператара і інш.
2. Услаўленне, ушанаванне якой‑н. асобы, з’явы і пад. [Паэма П. Броўкі] «Хлеб» — гэта апафеоз мірнай працы сейбіта-хлебароба, паэтызацыя яго штодзённых спраў. Бярозкін.
3. Заключная частка спектакля, канцэрта з удзелам усіх выканаўцаў, у якой услаўляюцца народ, герой, выдатная гістарычная ці грамадская падзея.
[Грэч. apotheosis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́честь ж. ушанава́нне, -ння ср.; (почёт) паша́на, -ны ж.; (уважение) пава́га, -гі ж.;
вое́нные по́чести вае́нныя ўшанава́нні;
воздава́ть по́чести ушано́ўваць, аддава́ць паша́ну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
воздая́ние ср., уст. падзя́ка, -кі ж., аддзя́ка, -кі ж.; (чести, должного и т. п.) ушанава́нне, -ння ср.; (награда) узнагаро́да, -ды ж.; (отплата) адпла́та, -ты ж.; (возмездие) ка́ра, -ры ж., пакара́нне, -ння ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)