утну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
утну́ |
утнё́м |
| 2-я ас. |
утне́ш |
утняце́ |
| 3-я ас. |
утне́ |
утну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
утну́ў |
утну́лі |
| ж. |
утну́ла |
| н. |
утну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
утні́ |
утні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
утну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
утну́ць сов., обл., см. уця́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
утну́ць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Абл. Уцяць 1. Ліха на яго, на таго авадня, сеў мне на левую руку ды так утнуў, што я не ўтрымаў і ўпусціў насілы. Сабаленка. А як.. [Піліп] іграў на гармоніку! Бывала, як утне са скрыпачом Тодарам полечку, дык ніхто не ўстоіць і не ўседзіць. Якімовіч.
утну́ць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Абл. Уцяць 2. Утнуць канец жэрдкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уця́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
утну́ |
утнё́м |
| 2-я ас. |
утне́ш |
утняце́ |
| 3-я ас. |
утне́ |
утну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
уця́ў |
уцялі́ |
| ж. |
уцяла́ |
| н. |
уцяла́
уцяло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
утні́ |
утні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
уця́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уця́ць, утну́, утне́ш, утне́; утнём, утняце́, утну́ць; уця́ў, уцяла́, -ло́; утні́; уця́ты; зак., што (разм.).
1. Адсякаючы, адразаючы, укараціць.
У. канец вяроўкі.
2. у што. Уцягнуць, увабраць унутр (галаву, шыю).
У. галаву ў плечы.
|| незак. уціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. уціна́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нараві́ць, ‑раўлю, ‑ровіш, ‑ровіць; незак.
1. каму і без дап. Старацца дагаджаць. [Ульяна:] А я ж, панічок, і сама ведаю, што госцю трэба наравіць. Крапіва. Бедната наадрэз адмовілася наравіць пану, а тым больш аддаваць яму сваё сена. Бажко.
2. з інф. і злучн. «каб». Імкнуцца, старацца. Ласяня тупала каля дубка, нарабіла сарвацца з прывязі, трывожна пазірала па баках, шукаючы сваю маці. С. Александровіч. Нервова гарцаваў пад [камандзірам] конь, кусаў цуглі. Нарабіў сарвацца з месца, каб нагнаць калону. Паўлаў. На беразе раззыкаліся авадні і розная іншая драбяза. Яны так і наровяць, каб утнуць. Якімовіч.
3. з інф. Прыладжвацца, прыстасоўвацца. Шэмет наравіў ехаць па абочыне, дзе была не такая глыбокая гразь. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)