уну́траны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. уну́траны уну́траная уну́транае уну́траныя
Р. уну́транага уну́транай
уну́транае		 уну́транага уну́траных
Д. уну́транаму уну́транай уну́транаму уну́траным
В. уну́траны (неадуш.)
уну́транага (адуш.)		 уну́траную уну́транае уну́траныя (неадуш.)
уну́траных (адуш.)
Т. уну́траным уну́транай
уну́транаю		 уну́траным уну́транымі
М. уну́траным уну́транай уну́траным уну́траных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уну́траны, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ўнутры.

Унутраныя дзверы.

Унутраныя хваробы (органаў грудной і брушной поласці).

2. перан. Які складае змест, раскрывае саму глыбіню, сутнасць, душу каго-, чаго-н.

Унутранае чуццё.

Унутраная сувязь з’яў.

У. свет мастака.

У. голас (перан.: пра думкі).

3. Які мае адносіны да жыцця ўнутры якой-н. арганізацыі, дзяржавы.

Унутраная палітыка.

Унутраная пазыка.

Правілы ўнутранага распарадку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уну́траны в разн. знач. вну́тренний;

~ныя дзве́ры — вну́тренняя дверь;

~нае чуццё — вну́треннее чутьё;

~ная су́вязь з’яў — вну́тренняя связь явле́ний;

~ная палі́тыка — вну́тренняя поли́тика;

○ зало́зы ўну́транай сакрэ́цыі — же́лезы вну́тренней секре́ции;

рухаві́к уну́транага згара́ння — дви́гатель вну́треннего сгора́ния;

уну́траная фо́рма сло́ва — лингв. вну́тренняя фо́рма сло́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уну́траны, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца, размякчаецца ўнутры чаго‑н.; проціл. знешні (у 1 знач.). Унутраныя дзверы. Унутраны замок. □ Рашчэня адчыніў шырокае акно свайго кабінета адразу ж, як толькі вынеслі ўнутраную раму. Шамякін. // Які дзейнічае знутры. Трэцяя печ уздрыгвала ад моцных унутраных штуршкоў. Данілевіч. // Звернуты ў сярэдзіну чаго‑н. Унутраная разьба.

2. Які мае адносіны да псіхічнай дзейнасці чалавека, адбываецца ў яго псіхіцы. Некалькі кароткіх хвілін дырэктар перажываў пакутлівую ўнутраную барацьбу. Краўчанка. Гаварыў Слаўка спакойна, роўна, але ў голасе яго адчувалася вялікая ўнутраная сіла. Новікаў.

3. Які ляжыць у аснове чаго‑н., з’яўляецца сутнасцю чаго‑н. Унутраныя супярэчнасці. Унутраная сувязь з’яў. □ [Песня] раскрыла перад гм [Грыневічам] сваю душу, усе зманлівыя таямніцы свайго ўнутранага хараства. Ліс.

4. Які мае адносіны да жыцця, дзейнасці ўнутры дзяржавы, установы, арганізацыі; проціл. знешні (у 3 знач.). Унутраная палітыка. Унутранае становішча краіны. □ У кароткай гутарцы .. [Пракоп] даведаўся аб размеркаванні работы паміж калгаснікамі і аб унутраныя распарадку ў калгасе. Колас.

•••

Рухавік унутранага згарання гл. рухавік.

Унутраная флексія гл. флексія.

Унутраныя хваробы гл. хвароба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крывацёк, -у, м.

Выцяканне крыві з крывяносных сасудаў.

Унутраны к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ду́х

‘псіхічныя здольнасці; свядомасць; унутраны настрой чалавека; дыханне; пах’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ду́х
Р. ду́ху
Д. ду́ху
В. ду́х
Т. ду́хам
М. ду́ху

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

падтэ́кст, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Унутраны, прыхаваны сэнс тэксту, выказвання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́тка

‘унутраны палавы орган жанчын і самак жывёл’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ма́тка ма́ткі
Р. ма́ткі ма́так
Д. ма́тцы ма́ткам
В. ма́тку ма́ткі
Т. ма́ткай
ма́ткаю		 ма́ткамі
М. ма́тцы ма́тках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рэфле́ксія, -і, ж. (кніжн.).

Роздум пра свой унутраны стан, самааналіз.

Схільнасць да рэфлексіі.

|| прым. рэфлексі́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

энтадэ́рма, ‑ы, ж.

Спец.

1. Унутраны зародкавы лісток мнагаклетачных жывёлін.

2. Унутраны слой сценкі цела кішачнаполасцевых.

[Ад грэч. entós — унутры і dérma — скура.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)