умясці́ць, умяшчу́, уме́сціш, уме́сціць; уме́шчаны; зак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змясціць, ахапіць сабою.
Клуб не змог у. усіх наведвальнікаў.
2. у што. Змясціць унутр чаго-н.
У. усе яблыкі ў кош.
|| незак. умяшча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умясці́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
умяшчу́ |
уме́сцім |
| 2-я ас. |
уме́сціш |
уме́сціце |
| 3-я ас. |
уме́сціць |
уме́сцяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
умясці́ў |
умясці́лі |
| ж. |
умясці́ла |
| н. |
умясці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
умясці́ |
умясці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
умясці́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
умясці́ць сов.
1. (уместить в себе) вмести́ть;
за́ла ўмясці́ла ўсіх дэлега́таў — зал вмести́л всех делега́тов;
2. (поместить внутри чего-л., во что-л.) вмести́ть; умести́ть;
у. усе́ кні́гі ў ша́фу — вмести́ть (умести́ть) все кни́ги в шкаф;
у. усе́ я́блыкі ў кош — умести́ть (вмести́ть) все я́блоки в кош;
3. (поместить, расположить) умести́ть;
у. у кутку́ пако́я сто́лік для тэлеві́зара — умести́ть в уголке́ ко́мнаты сто́лик для телеви́зора
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умясці́ць, умяшчу, умесціш, умесціць; зак., каго-што.
1. Змясціць у сабе; ахапіць сабою. Дом культуры далёка не мог умясціць усіх жадаючых пабачыць народнага паэта [Я. Купалу]. Хведаровіч. Яна была невялікая, гэтая сталоўка.. Пабеленыя на скорую руку сцены, здавалася, не змогуць умясціць усіх дзяцей. Нядзведскі. / у перан. ужыв. І ўмясціў ён [музыка] у сэрцы Усё ад зямлі да нябёс, Пушчы, рэкі, ад смерці У сэрцы схаваўшы, панёс. Куляшоў.
2. Поўнасцю, цалкам змясціць унутр чаго‑н. Умясціць усе кнігі ў адну шафу. Умясціць увесь груз на адну платформу. □ — На адну скавараду хопіць, — заўважыла маці. — Ды і ў дзве не ўмесціш. Кулакоўскі. // перан. Уключыць поўнасцю ў межы чаго‑н. — Выйдзе [газета], выйдзе, — упэўнена сказаў Уласюк, — ужо і матэрыялу сабрана столькі, што і ў нумар не ўмесціш. Колас. // Размясціць каго‑, што‑н. дзе‑н. У лазеньку ўмясцілі Тацяну Турботную і замкнулі на замок там, дзе падацца. Гарэцкі. У зацененым кутку пакоя можна столік для тэлевізара ўмясціць. Даніленка.
3. перан. Разм. Уладкаваць каго‑н. куды‑н. Усе гаварылі, што Сурвіла мяркуе ўмясціць свайго сына прыставу ў пісары. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вмести́ть сов. умясці́ць, уто́ўпіць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умести́ть сов. змясці́ць, умясці́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умяшча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да умясціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умяшчэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. умяшчаць — умясціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вабга́ць ’уціснуць, умясціць’ (Касп.). Да бгаць. Словаўтварэнне можна тлумачыць, відаць, аналогіяй з вапхаць ’умясціць, уціснуць’. Параўн. рус. зах.-бранск. вабгать ’уціснуць, скласці’, укр. бгати ’складваць, упіхваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)