уляце́ць, улячу́, уляці́ш, уляці́ць; уляці́м, улеціце́, уляця́ць; уляці́; зак.
1. у што. З лёту, на ляту пранікнуць куды-н.
Ластаўка ўляцела ў сенцы.
2. у што. Вельмі хутка ўбегчы, уехаць куды-н. (разм.).
У. у хату.
3. у што. Упасці, уваліцца ў што-н. (разм.).
У. у яму.
У. у гразь.
4. безас., каму. Папасці за якую-н. правіннасць (разм.).
Яму ўляцела ад бацькоў.
|| незак. улята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уляце́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
улячу́ |
уляці́м |
| 2-я ас. |
уляці́ш |
улеціце́ |
| 3-я ас. |
уляці́ць |
уляця́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
уляце́ў |
уляце́лі |
| ж. |
уляце́ла |
| н. |
уляце́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
уляці́ |
уляці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
уляце́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уляце́ць сов.
1. влете́ть; (о птицах, бабочках — ещё) впорхну́ть;
ла́стаўка ўляце́ла ў акно́ — ла́сточка влете́ла (впорхну́ла) в окно́;
2. разг. (быстро войти, въехать, вбежать) влете́ть;
хло́пчык ~це́ў у ха́ту — ма́льчик влете́л в избу́;
3. безл., разг. влете́ть, попа́сть;
яму́ ўляце́ла ад бацько́ў — ему́ влете́ло (попа́ло) от роди́телей;
4. разг. (свалиться во что-л. глубокое) упа́сть;
у. у я́му — упа́сть в я́му;
◊ у. у капе́ечку — влете́ть в копе́ечку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уляце́ць, улячу, уляціш, уляціць; зак.
1. З лёту, на ляту пранікнуць, трапіць куды‑н.; заляцець унутр чаго‑н. Уляцела ластаўка ў сенцы. □ Ужо на другі дзень, калі раздавалі вячэру, у камеру Максіма ўляцеў муштук ад папяросы. Машара. У гэты момант у акон уляцела граната. Сяржант спрытна схапіў яе і кінуў назад немцам. Прокша.
2. Разм. Вельмі хутка ўвайсці, убегчы, уехаць куды‑н. Адчыніліся дзверы і ў хату не ўбегла, а ўляцела перапалоханая маці. Сачанка. Машына віхрам уляцела на калгасны двор і спынілася як укопаная. Шахавец. Калі поезд уляцеў у лес і ценем пакрыла акно, .. [спадарожнікі] абодва надоўга сціхлі. Пестрак.
3. Разм. Упасці, уваліцца ў што‑н. Уляцець у яму. Уляцець у гразь.
4. безас. каму. Разм. Папасці (за якую‑н. правіннасць). — Будзе мне за вас [хлопцаў], уляціць! — заенчыў салдат. Рамановіч. Па тым, як моцна, бразнулі дзверы і зазвінела ў сенцах вядро, Геня зразумеў, што яму ўляціць ад маці за такога сябра. Пташнікаў. // Трапіць у непрыемнае становішча. Вось спатканне, дык спатканне! У бяду ўляціш якраз. Колас.
•••
Уляцець у капейку (капеечку) — тое, што і абысціся ў капейку (капеечку) (гл. абысціся).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упы́рхнуць, -ну, -неш, -не; -ні́; зак.
Пырхаючы, уляцець.
Верабей упырхнуў у акно.
|| незак. упы́рхваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
улята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да уляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запорхну́ть сов., разг. заляце́ць, уляце́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
влете́ть сов.
1. (внутрь) уляце́ць; (наверх) узляце́ць;
2. перен. (быстро въехать, вбежать) разг. уляце́ць;
3. перен. (попасть впросак) разг. уляце́ць, тра́піць;
4. безл. (достаться за что-л.) разг. уляце́ць, папа́сці;
◊
влете́ть в копе́ечку уляце́ць у капе́ечку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
впорхну́ть сов., прям., перен. упы́рхнуць, уляце́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазалята́ць, 1 і 2 ас. адз. і мн. не ўжыв., -а́е, -а́юць; зак.
1. Заляцець, апынуцца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Птушкі пазаляталі далёка.
2. Уляцець куды-н. — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае.
Галубы пазаляталі ў двор.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)