уко́л

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. уко́л уко́лы
Р. уко́лу уко́лаў
Д. уко́лу уко́лам
В. уко́л уко́лы
Т. уко́лам уко́ламі
М. уко́ле уко́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уко́л, -у, м.

1. гл. укалоць.

2. мн. -ы, -аў. Тое, што і ін’екцыя.

Зрабіць у. хвораму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уко́л в разн. знач. уко́л, -лу м.;

уко́л иго́лкой уко́л іго́лкай;

назна́чить больно́му уко́лы мед. прызна́чыць хво́раму ўко́лы;

уко́л самолю́бию перен. уко́л самалю́бству.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уко́л, -лу м., в разн. знач. уко́л;

у. іго́лкай — уко́л иго́лкой;

прызна́чыць хво́раму ўко́лы — назна́чить больно́му уко́лы;

у. самалю́бству — уко́л самолю́бию;

◊ шпі́лечны ўкол — була́вочный уко́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уко́л, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. уколваць — укалоць (у 1 знач.).

2. Упырскванне чаго‑н. пад скуру, ін’екцыя. Доктар, які прыехаў неўзабаве пасля званка, зрабіў дзеду ўкол і загадаў сабраць яго ў бальніцу. Хомчанка.

3. Разм. Уколатае месца. Пакласці грэлку на ўкол.

4. перан. Заўвага, учынак, якія прычыняюць непрыемнасці, крыўдзяць, абражаюць каго‑н. Кожная .. сустрэча [Вольгі і Сашы] суправаджалася ўзаемнымі ўколамі. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

укало́ць, укалю́, уко́леш, уко́ле; укалі́; уко́латы; зак.

1. каго-што. Параніць, уваткнуўшы ў цела тонкі, востры канец чаго-н.

У. руку шпількай.

2. перан., каго (што). Пакрыўдзіць, абразіць, даняць.

Заўвага балюча ўкалола яго.

3. што ў што. Уваткнуць, пракалоўшы, прымусіць увайсці ўнутр чаго-н. (разм.).

У. пруток у клубок.

|| незак. уко́лваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. укало́цца, укалю́ся, уко́лешся, уко́лецца (да 1 знач.); незак. уко́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. уко́л, -у, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

була́вочный шпі́лечны, шпі́лькавы;

◊

була́вочный уко́л шпі́лечны (шпі́лькавы) уко́л;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бязбо́льны, -ая, -ае.

Які не выклікае болю, фізічных пакут.

Б. укол.

|| наз. бязбо́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шпі́лечны шпи́лечный; була́вочный;

◊ ш. ўкол — була́вочный уко́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тушэ́, нескл., н. (спец.).

1. Характар, спосаб дакранання да клавішаў фартэпіяна пры ігры.

Мяккае т.

Моцнае т.

2. У спорце: укол, удар, нанесены фехтавальшчыкам саперніку ў адпаведнасці з правіламі, а таксама дотык барца абедзвюма лапаткамі да дывана, які абазначае яго паражэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)