ука́зваць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ука́зваю ука́зваем
2-я ас. ука́зваеш ука́зваеце
3-я ас. ука́звае ука́зваюць
Прошлы час
м. ука́зваў ука́звалі
ж. ука́звала
н. ука́звала
Загадны лад
2-я ас. ука́звай ука́звайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ука́зваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ука́зваць несов., в разн. знач. ука́зывать; см. указа́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ука́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да указаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

указа́ць, укажу́, ука́жаш, ука́жа; укажы́; ука́заны; зак.

1. з дадан. Даць указанне, настаўленне.

У., як весці работу.

2. на што. Адзначыўшы што-н., звярнуць на яго ўвагу.

У. на памылкі.

3. што. Паказаць, назваць для ведама, кіраўніцтва.

У. лепшы метад.

4. каму на каго-што. Тое, што і паказаць (у 2 знач.).

У. месцазнаходжанне друкарні.

|| незак. ука́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. указа́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ука́звацца несов., страд. ука́зываться; см. ука́зваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зна́чыць¹, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; незак., каго-што.

1. Памячаць, ставячы знак, метку і пад.

З. старонкі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызначаць, указваць сабой шлях, дарогу і пад.

|| зак. пазна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ука́звацца, ‑аецца; незак.

1. Адзначацца, выяўляцца, паказвацца. Тут жа ўказвалася палявая пошта той часці, дзе служыў Ігар. Кулакоўскі.

2. Зал. да указваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пака́зваць, -аю, -еш, -ае; незак.; гл. паказаць.

◊

Вачэй не паказваць куды (разм.) — не з’яўляцца дзе-н., у каго-н., не бываць.

Пальцам паказваць (тыкаць) на каго-што (разм.) — указваць на каго-н., хто праявіў сябе з адмоўнага боку; звяртаць увагу на што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пака́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да паказаць (у 1–8 знач.).

•••

Вачэй не паказваць — не бываць, не з’яўляцца дзе‑н., у каго‑н.

Пальцам (пальцамі) паказваць (тыкаць, тыцкаць) — звяртаць увагу, указваць на таго, хто праявіў сябе з адмоўнага боку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.

1. Адна з пяці рухомых канцавых частак кісці рукі, ступні нагі (у чалавека) або лапы (у жывёлы).

Безыменны палец.

2. У машынах, механізмах і пад.: замацаваная дэталь у выглядзе акруглага стрыжня (спец.).

Поршневы п.

◊

Праз пальцы глядзець на каго-што (разм., неадабр.) — свядома не заўважаць каго-, што-н.; абыякава ставіцца да каго-, чаго-н.

Ведаць як свае пяць пальцаў каго-што (разм.) — ведаць вельмі добра.

Пальцам паказваць на каго-што (разм.) — указваць, звяртаць асобую ўвагу на каго-, што-н.

|| памянш. па́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. па́льцавы, -ая, -ае.

П. сустаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)