узва́льваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
узва́льваю |
узва́льваем |
| 2-я ас. |
узва́льваеш |
узва́льваеце |
| 3-я ас. |
узва́львае |
узва́льваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
узва́льваў |
узва́львалі |
| ж. |
узва́львала |
| н. |
узва́львала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
узва́львай |
узва́львайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
узва́льваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
узва́льваць несов., в разн. знач. взва́ливать; см. узвалі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узва́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да узваліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узвалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак., што на каго-што.
1. Падняўшы, наваліць.
У. мех на плечы.
2. перан. Абцяжарыць каго-н. чым-н., ускласці што-н. на каго-н. (разм.).
У. усю работу на сакратара.
3. перан. Беспадстаўна абвінаваціць у чым-н.
У. віну на каго-н.
|| незак. узва́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
взва́ливать несов. узва́льваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узва́льванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. узвальваць — узваліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узва́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да узваліцца.
2. Зал. да узвальваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узва́львацца несов.
1. разг. (налегать всей тяжестью) взва́ливаться; нава́ливаться;
2. страд. взва́ливаться; см. узва́льваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пры́тыць (пры́тыты) ’несці цяжкае, валачыць’ (Клім.). Параўноўваюць з серб.-харв. пр̏тити ’накладваць, узвальваць на спіну’, у̀прити ’ўзваліць цяжар на спіну’ (Талстой, Лексика Пол., 17). Запрудскі (дыс., 27) адносіць сюды ж запры́ць ’туга завязаць пры дапамозе закруткі’ (ваўк., Сл. ПЗБ) і пры́тны ’круты’ (гл.) (навагр., Сцяшк.), выводзячы зыходную семантыку ’круціць’. У такім выпадку з’яўляецца працягам прасл. *prъtiti, прадстаўленага ў пры́ткі ’хуткі, вёрткі’ (гл.); да семантыкі параўн. кру́чаны ’непаседлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абвінавачваць, вінаваціць, вініць, складаць, складаць віну, ускладаць віну, прыпісваць віну, нападаць, вярнуць, зварочваць, валіць, узвальваць, узвальваць віну; ківаць, закідаць (перан., разм.) □ валіць шышкі, вешаць сабак
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)