уда́рыцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
уда́руся |
уда́рымся |
| 2-я ас. |
уда́рышся |
уда́рыцеся |
| 3-я ас. |
уда́рыцца |
уда́рацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
уда́рыўся |
уда́рыліся |
| ж. |
уда́рылася |
| н. |
уда́рылася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
уда́рся |
уда́рцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
уда́рыўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уда́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. аб каго-што і чым. Наткнуўшыся ці сутыкнуўшыся, атрымаць удар (у 1 знач.).
У. аб шула.
У. галавой.
2. у што і аб што. У час імклівага руху наскочыць на што-н., сутыкнуцца з чым-н.
Човен ударыўся ў бераг.
3. перан., у што. Пачаць займацца чым-н. з захапленнем, імкненнем; прыйсці ў які-н. стан.
У. ў навуку.
У. ў слёзы.
|| незак. удара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уда́рыцца сов., в разн. знач. уда́риться; (повредить ударом) ушиби́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уда́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. у што і аб што. Сутыкнуцца з чым‑н., папасці ў што‑н. у час імклівага руху; стукнуцца. А на раніцу за вільгатнаватым заходнім ветрам прыляцела і ўдарылася ў шыбы зімовая птушка. Лужанін. Не дачакаўшыся, пакуль човен ударыцца ў бераг, .. [Акім Загорскі] скочыў амаль па калена ў ваду і размераным лёгкім крокам пачаў падымацца па спадзістым адхоне да .. карэты [імператрыцы]. Караткевіч. / Пра гукі. Гулкі пошчак ударыўся аб сцены, замёр недзе пад купалам столі. Асіпенка.
2. аб што і чым. Сутыкнуўшыся з чым‑н., атрымаць удар. Ударыцца галавой аб вушак. □ Падаючы,.. [Міколка] моцна ўдарыўся аб ламачыну. Лынькоў. // без дап. Выцяцца. Бяда спаткала Домнінага сына. Катаўся на каньках І ўдарыўся ён так, Што ледзьве дыхае, Бядак. Корбан.
3. перан.; у што. Аддацца чаму‑н. з захапленнем, пачаць займацца чым‑н. — Здорава ты, Генка, ударыўся ў навуку. Прокша. // Прыйсці ў які‑н. стан. Ударыцца ў слёзы. Ударыцца ў адчай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушиби́ться вы́цяцца, уда́рыцца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
трэ́снуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак., чым і без дап. (разм.).
Моцна стукнуцца, ударыцца.
Т. галавой аб сцяну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жа́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак. (разм.).
Гучна, з сілай упасці, ударыцца.
Ж. лбом аб вушак.
|| незак. жа́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́цяцца, вы́тнуся, вы́тнешся, вы́тнецца; вы́цяўся, вы́цялася; вы́тніся; зак., аб каго-што і чым.
Ударыцца, стукнуцца.
В. аб вушак.
Балюча в. галавой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гры́мнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак. (разм.).
1. 3 грукатам паваліцца, упасці.
Г. з калёс.
2. Ударыцца аб што-н.
Г. аб вушак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удара́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да ударыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)