угна́цца, уганю́ся, уго́нішся, уго́ніцца; угна́ўся, -на́лася; уганіся; зак., за кім-чым.
1. Пабегчы так, каб дагнаць.
У. за хлопчыкам.
2. (звычайна з адмоўем). Не адстаючы, ісці, бегчы за кім-, чым-н.
За вамі не ў.
3. (звычайна з адмоўем), перан. Зраўняцца з кім-, чым-н. у чым-н.
За ім у рабоце ніхто не ўгоніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угна́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
уганю́ся |
уго́німся |
| 2-я ас. |
уго́нішся |
уго́ніцеся |
| 3-я ас. |
уго́ніцца |
уго́няцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
угна́ўся |
угна́ліся |
| ж. |
угна́лася |
| н. |
угна́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
угані́ся |
угані́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
угна́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
угна́цца сов., прям., перен. угна́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угна́цца, уганюся, угонішся, угоніцца; пр. угнаўся, угналася; зак., за кім-чым.
1. Пабегчы так, каб дагнаць. Гаспадыня з крыкам выбягала на двор, каб угнацца за хлапчукамі. Лобан. — Угналася [суседава карова] за пашай Лыскай, а яна, ратуючыся, скочыла цераз плот і ўшчаміла нагу. Сабаленка.
2. (звычайна з адмоўем). Не адстаючы, ісці, бегчы за кім‑, чым‑н. або побач з кім‑, чым‑н. — За вамі не ўгнацца, — раптам прамовіў Уладзік, і толькі цяпер Андрыян Цітавіч заўважыў, што сапраўды ён ідзе вельмі шпарка. Марціновіч. Ні адзін конь не мог угнацца за рысаком. Сіняўскі. — Не ляці так. Мне за табою не ўгнацца. — Жонка гаварыла гэта ўжо недзе ззаду. Ваданосаў. // перан. Паспець за кім‑, чым‑н., зраўняцца з кім‑, чым‑н. — Гм! Глядзі, Саўка, ужо [хлопцы] носяць. За імі нідзе не ўгонішся, — заўважыў Шайдоб. Федасеенка. [Максім:] — Чорт яго ведае, як ляціць жыццё. Проста не ўгонішся... Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угна́ться угна́цца, спра́віцца;
за ним не уго́нишься за ім не ўго́нішся (з ім не спра́вішся).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)